Theo nhận định của một số chuyên gia, năm nay, sản xuất lúa của Việt Nam khá thuận lợi, các nguồn cung đảm bảo ổn định, đảm bảo an ninh lương thực trong nước và phục vụ xuất khẩu.
Hiện nay, nguồn cung gạo toàn cầu vốn đang đối mặt với sự thiếu hụt lớn do ảnh hưởng bởi El Nino. Và mới đây, Ấn Độ quyết định cấm xuất khẩu tất cả các loại gạo tẻ thưởng khiến thị trường gạo gặp cú sốc lớn. Giá gạo trên thế giới hiện quanh mức cao nhất trong 11 năm. Nhiều quốc gia phụ thuộc lớn vào gạo Ấn Độ đang tìm nguồn thay thế đẩy giá gạo tăng từng ngày.
Ngày 25/7, giá gạo 5% tấm của Việt Nam vọt lên mức 543 USD/tấn, tăng 10 USD/tấn so với ngày 19/7 (thời điểm trước khi Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo), còn so với ngày 30/6 giá gạo đã tăng thêm 35 USD/tấn. Tương tự, giá gạo cùng loại của Thái Lan ngày 19/7 ở mức 541 USD/tấn, nay tăng lên 573 USD/tấn.
Các loại gạo 25% tấm của Việt Nam và Thái Lan cũng tăng 20 USD/tấn so với phiên giao dịch hôm 19/7, lần lượt lên mức 523 USD/tấn và 522 USD/tấn.
Trước diễn biến trên, ông Nguyễn Như Cường, cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, đến thời điểm này, sản xuất lúa gạo của Việt Nam khá thuận lợi, các nguồn cung đảm bảo ổn định. Cục Trồng trọt vẫn theo dõi sát tình hình thời tiết, khí hậu và nhu cầu để kịp thời có chỉ đạo, tính toán, điều hành sản xuất lúa gạo gắn với thị trường, tận dụng tốt thời cơ.
Việt Nam không lo thiếu gạo trong nước, giá gạo xuất khẩu có thể đạt 1.000 USD/tấn.
Quan điểm của Cục Trồng trọt là tiếp tục ổn định lượng gạo xuất khẩu trên 6,5 – 6,6 triệu tấn. Với lượng gạo xuất khẩu như vậy sẽ không ảnh hưởng gì tới an ninh lương thực và các nhu cầu tiêu thụ trong nước khác.
Cục cũng khuyến cáo các doanh nghiệp tuân thủ quy định tại nghị định 107/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo, đánh giá tình trạng dự trữ hiện có, nguồn cung và nhu cầu thị trường khi thương thảo hợp đồng mới đạt mức giá cao nhất nhằm đảm bảo lợi nhuận cho cả doanh nghiệp cũng như nông dân trồng lúa.
Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng phải tính đến kịch bản giá gạo tăng lên hơn 1.000 USD/tấn như năm 2008 để có định hướng kinh doanh phù hợp, hiệu quả. Đặc biệt, nên cẩn trọng trong việc thương thảo ký kết hợp đồng, không nên ký hợp đồng khi mà trong kho không còn lúa gạo dự trữ.
Liên quan đến giá gạo, chuyên gia lúa gạo GS. Võ Tòng Xuân cho biết, thị trường gạo theo cung cầu. Hiện cung ít hơn cầu nên giá dự báo còn tăng mạnh. Theo ông Xuân, Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam là 3 quốc gia xuất khẩu gạo top đầu thế giới. Song, Ấn Độ áp lệnh cấm xuất khẩu, lượng gạo xuất khẩu Thái Lan bị ảnh hưởng bởi hạn hán. Trong khi, nước ta có bộ giống cây ngắn ngày cho năng suất cao, trồng được 3 vụ nên chủ động được nguồn cung gạo phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Chúng ta không quá lo tới vấn đề an ninh lương thực.
“Giá gạo tại thị trường nội địa những ngày này rất sôi động. Nông dân được hưởng lợi do giá tăng”, ông Xuân chia sẻ.
Năm 2008, lượng dự trữ gạo trên toàn cầu giảm xuống mức thấp nhất trong 30 năm, Thái Lan đã tận dụng cơ hội này xuất khẩu gạo với giá hơn 1.000 USD/tấn – mức giá cao hiếm có trong lịch sử.
Nay, nguồn cung gạo toàn cầu cũng thiếu hụt lượng lớn, ông Xuân cho rằng, quyền chủ động trên thị trường gạo thế giới đang thuộc về Việt Nam. Các doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội, đàm phán để có mức giá xuất khẩu tốt nhất. Bởi, rất có thể giá gạo xuất khẩu trên thị trường thế giới sẽ một lần nữa chạm mốc 1.000 USD/tấn.
Còn theo ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, thừa nhận, giá gạo mấy ngày nay biến động mạnh theo chiều hướng tăng. Các đối tác nhập khẩu chủ động tìm đến doanh nghiệp Việt Nam hỏi mua gạo, tự trả giá cao hơn 10-20 USD/tấn so với thời điểm trước khi Ấn Độ cấm xuất khẩu mặt hàng này.
Theo ông Nam, giá gạo tăng cao nhưng cũng sẽ hạ nhiệt. Thế nên, doanh nghiệp cần thu mua nhanh, đảm bảo lượng gạo trong kho mới tiến hành ký hợp đồng xuất khẩu. Như vậy sẽ tránh được tình trạng mua cao bán thấp.
Trong diễn biến liên quan, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) mới đây cũng có văn bản đề nghị các doanh nghiệp lớn tổ chức thu mua và tiêu thụ thóc gạo, đảm bảo lợi ích cho người trồng lúa theo chính sách hiện hành. Bên cạnh đó, tiếp tục theo dõi sát tình hình thị trường gạo và đề xuất giải pháp phù hợp.
Thanh Mai