Tổng cục Thống kê đã công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2021 giảm 0,04% so với tháng trước, trong khi nhiều loại hàng hóa lại tăng giá từ đầu năm đến nay.
Mặc dù giá thép tăng mạnh đã giúp các nhà sản xuất thép trong nước ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực trong quý 1/2021, nhưng giá thép tăng cao đang ảnh hưởng tiêu cực đến lĩnh vực xây dựng và nhà ở.
Theo công bố của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2021 giảm 0,04% so với tháng trước, tăng 1,27% so với tháng 12/2020. So với cùng kỳ năm trước, CPI tháng 4 tăng 2,7% và bình quân 4 tháng đầu năm 2021 tăng 0,89%.
Chia sẻ về điều này, ông Nguyễn Trung Tiến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 phản ánh sát biến động giá tiêu dùng trên thị trường.
“Phương pháp tính CPI của Tổng cục Thống kê phản ánh sát diễn biến giá tiêu dùng trên thị trường và bảo đảm tính so sánh với số liệu của các nước trên thế giới cũng như trong khu vực”, ông Nguyễn Trung Tiến nhấn mạnh.
Cụ thể, phương pháp tính CPI được áp dụng từ năm 1995 đến nay theo hướng dẫn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO). Ông Tiến cho rằng đây là chuẩn mực được hầu hết quốc gia áp dụng và phù hợp với tài liệu hướng dẫn biên soạn CPI mới nhất do ILO ban hành năm 2020.
Tháng 4 vừa qua, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ cấp một, 4 nhóm hàng giảm giá chiếm 60,1% tổng chi tiêu, 6 nhóm hàng tăng giá chiếm 34,2% và nhóm hàng may mặc, mũ nón, giày dép có giá không đổi chiếm 5,7%. “Bốn nhóm hàng giảm giá với tỷ trọng lớn đã làm cho chỉ số giá chung giảm so với tháng trước”, ông Tiến phân tích.
Về ý kiến cho rằng, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tháng 4 giảm 0,43% so với tháng trước trong khi hiện nay giá các vật liệu xây dựng đang tăng cao là không hợp lý, đại diện Tổng cục Thống kê cho biết, đối với nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng bao gồm giá thuê nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng. Trong tháng 4, nhóm này giảm giá so với tháng trước chủ yếu do giá điện, nước sinh hoạt và giá gas giảm.
Ở chiều ngược lại, từ cuối năm 2020 đến nay, giá các loại nguyên liệu đầu vào như quặng sắt, phôi thép, phế liệu và chi phí vận chuyển liên tục tăng làm cho chỉ số giá sản xuất (PPI) nhóm sản phẩm sắt, thép tháng 4/2021 tăng 4,23% so với tháng trước và tăng 27,68% so với cùng kỳ năm 2020, bình quân 4 tháng đầu năm tăng 23,15% so với cùng kỳ năm trước.
Theo đó, trong nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng, nhóm vật liệu bảo dưỡng nhà ở bao gồm xi măng, sắt thép, đá, cát được tính trong CPI tăng 1,12% so với tháng 3/2021 nhưng nhóm hàng này có quyền số tính CPI hay tỷ trọng chi tiêu trong tổng chi tiêu của dân cư là 2,03% nên chỉ tác động làm tăng CPI chung 0,02%.
Nhắc đến nguy cơ lạm phát đang được giới chuyên gia chỉ ra, đại diện Tổng cục Thống kê thừa nhận mức tăng CPI bình quân 4 tháng đầu năm là mức tăng thấp nhất từ năm 2016, nhưng áp lực lạm phát vẫn hiện hữu và sẽ tăng dần từ nay đến cuối năm.
Giá cả nhóm hàng điện sinh hoạt trong tháng 4 giảm 0,73%.
Lý do là khi kinh tế phục hồi, nhu cầu về hàng hóa, dịch vụ sẽ tăng, từ đó đẩy mặt bằng giá lên cao. Đồng thời, giá nguyên nhiên vật liệu trên thế giới ở nhiều lĩnh vực cũng đang tăng mạnh, việc nhập khẩu nguyên liệu với mức giá cao sẽ ảnh hưởng đến giá thành hàng hóa tiêu dùng trong nước.
Chưa kể, ông Nguyễn Trung Tiến còn cho rằng chính sách tiền tệ nới lỏng của các nước để phục vụ kinh tế tạo thành yếu tố cầu kéo sẽ đẩy giá cả hàng hóa cơ bản đều đi lên. Việc điều hành giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý theo lộ trình như dịch vụ y tế, giáo dục cũng sẽ tác động tới CPI năm nay.
Trước đó, một số ý kiến cho rằng trong khi giá hàng hoá tăng cao mà CPI tháng 4 lại được công bố giảm. Liệu đây có phải là nghịch lý?. Bởi điều đáng nói là trong khi không chỉ có thép, giá cả của hầu như tất cả các loại vật liệu xây dựng đều tăng mạnh trong tháng qua, tuy nhiên theo tính toán của GSO thì giá nhóm vật liệu xây dựng chỉ tăng 1%. Vì vậy có ý kiến cho rằng đây là con số không sát thực tế. Hay như có chuyên gia bày tỏ “kinh ngạc” khi giá cả nhóm hàng điện sinh hoạt trong tháng 4 giảm 0,73%.
TS Bùi Trinh – một chuyên gia thống kê – cho rằng giá điện nếu lấy doanh thu chia sản lượng để tính toán CPI là không có ý nghĩa. Giá điện chỉ thay đổi khi Bộ Công thương và EVN điều chỉnh, nên nói chỉ số giá điện giảm do tiêu dùng giảm là phi thực tế.
“Nếu tính chỉ số giá điện, nước theo cách tiêu dùng ít, doanh thu giảm, giá giảm thì CPI không còn giá trị trong việc bình ổn kinh tế vĩ mô nữa. Nếu có quy định tính như thế này thì cần sửa lại để CPI có ý nghĩa với hoạt động điều hành kinh tế vĩ mô” – TS Bùi Trinh khuyến nghị.
Linh Nga