Kể từ khi mở hiệu thuốc đầu tiên ở Darmstadt, gần Frankfurt vào năm 1668, dược sĩ người Đức Friedrich Jacob Merck có lẽ cũng không thể tưởng tượng di sản của ông đã được duy trì hơn 350 năm và tạo ra một đế chế trong ngành dược phẩm và hóa chất toàn cầu.

3

Ngày nay, Merck có 57.000 nhân viên trên 66 quốc gia và doanh thu hàng năm đạt gần 20 tỷ USD. Đó là một nhà lãnh đạo toàn cầu về khoa học và công nghệ, nhưng đó cũng là một trong những doanh nghiệp do gia đình điều hành lâu đời nhất còn tồn tại. Điều gì đã khiến Merck có một sự phát triển ổn định đáng kinh ngạc như vậy?

Khởi đầu từ bốn thế kỷ trước

Tất cả sự vĩ đại đều được khởi đầu từ những điều nhỏ bé. Năm 1668, dược sĩ người Đức Friedrich Jacob Merck đã thành lập hiệu thuốc nhỏ mang tên ông, Merck và hiệu thuốc nhỏ sau đó đã được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong suốt 150 năm.

1

Một bức chân dung năm 1865 của Wilhelm, Georg và Carl Merck, các nhà lãnh đạo của công ty và là các con trai của Emanuel Merck.

Cho đến những năm 1827, Heinrich Emanuel Merck, một thành viên thuộc thế hệ thứ sáu trong gia đình, người được trang bị một nền giáo dục khoa học, đã mang lại một sự chuyển đổi lớn trong kinh doanh bằng cách tham gia sản xuất alkaloid và các hóa chất khác. Merck sau đó đã phát triển thành một nhà sản xuất dược phẩm và hóa chất quy mô công nghiệp lớn. Cuối thế kỷ 19, Merck đã thành lập các công ty con của mình trên khắp các châu lục.

Tuy nhiên, hai cuộc thế chiến thế kỷ 20 đã là “gáo nước lạnh” dội vào những tham vọng của Merck, một số công ty con tạo ra lợi nhuận của họ đã bị chính phủ nước ngoài tịch thu, nhiều công ty con khác phải đóng cửa do thiếu nguyên liệu, vốn và lao động. Song, nhờ nền tảng văn hóa doanh nghiệp gia đình, Merck đã có thể tồn tại và phục hồi hoạt động kinh doanh.

Hans Joachim Langmann, chàng rể của gia đình Merck, đã mang đến một vòng chuyển đổi khác tại Merck sau khi ông trở thành chủ tịch hội đồng quản trị vào năm 1972 và tiếp tục cho đến năm 2000. Giai đoạn này, Merck đã thành lập một số công ty con quốc tế ở Châu Á, Bắc Mỹ và Nam Mỹ. Khi doanh thu bán hàng tăng lên nhanh chóng, Hans Joachim đã thuyết phục các thành viên trong gia đình thay đổi cách thức tổ chức quyền sở hữu Merck và đưa cổ phiếu của hãng được niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán Frankfurt vào năm 1995.

Năm 2000, thành viên thế hệ thứ 11, Tiến sĩ Frank Stangenberg-Harkamp và người anh họ Jon Stangenberg-Harkamp đã đảm nhận vai trò lãnh đạo tại Merck. Cùng với các thành viên của ban quản lý, họ đã phát triển một tầm nhìn chiến lược lớn cho Merck. Công ty đã cải thiện trọng tâm chiến lược của mình, xác định các lĩnh vực sản phẩm và dịch vụ chính cần củng cố, đồng thời thực hiện một số vụ mua lại lớn giúp mở rộng hoạt động kinh doanh về quy mô và phạm vi. Hoạt động kinh doanh của Merck được nhóm lại thành ba bộ phận chăm sóc sức khỏe, khoa học đời sống và tài liệu sản suất.

2

Một bức tranh lịch sử năm 1925 cho thấy địa điểm của hiệu thuốc Merck, được đặt ở đó từ năm 1668 đến năm

Và, văn hóa gia đình đặc biệt

Qua nhiều thế kỷ, sự gắn kết mạnh mẽ của gia đình, sứ mệnh và các giá trị đã định hướng và định hình Merck. Các giá trị về lòng dũng cảm, thành tích, sự tôn trọng, trách nhiệm, chính trực và minh bạch đã hình thành nên cốt lõi của mọi hoạt động và được các thành viên trong gia đình thực hành hàng ngày.

Một khía cạnh quan trọng của Merck là sự gắn kết gia đình mạnh mẽ của họ, công ty đã phát triển khả năng giữ tất cả 258 thành viên trong gia đình gắn bó với nhau. Các thành viên gia đình Merck dành thời gian bên nhau trong phòng họp và các kỳ nghỉ hàng năm.

Chủ đề cốt lõi xuyên suốt các thế hệ của gia đình Merck là cái cách mà họ được giáo dục, không quan tâm và thận trọng với của cải vật chất, coi công việc của họ là phục vụ nhân loại và bản thân họ chỉ là người giám sát công việc kinh doanh và của cải. Các thành viên trong gia đình không được trả lương. Thay vào đó, họ nhận được cổ tức hàng năm. Họ tái đầu tư tất cả những gì kiếm được từ công việc kinh doanh trở lại vào công việc kinh doanh.

“Tôi luôn nói với các thành viên thế hệ tiếp theo, bạn là người chăm sóc, bạn là người được ủy thác và không gì khác. Hơn 50.000 người làm việc cho công ty mỗi ngày và gia đình của họ phụ thuộc vào nó. Tất cả những gì bạn phải làm là đảm bảo rằng di sản này được truyền lại nguyên vẹn cho thế hệ tiếp theo”, Stangenberg-Harkamp đã từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn.

Đặc biệt, cơ cấu và cơ chế quản trị mạnh mẽ tại Merck. Chẳng hạn như hội đồng cổ đông gia đình hoặc hội đồng đối tác và các quy tắc chi phối những điều đó, đảm bảo rằng các thành viên trong gia đình tự hành xử theo các chuẩn mực và thông lệ đã được thống nhất chung và cùng nhau làm việc để đạt được các mục tiêu chung.

Trong 12 thế hệ, Merck đã có thể đào tạo thành công các thành viên thế hệ tiếp theo của mình để đảm nhận vai trò lãnh đạo doanh nghiệp tuân theo các cơ chế bắt nguồn từ một hệ thống coi trọng thành tích và sự xuất sắc.

Nguyễn Chuẩn