“Tôi chính thức tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, hai từ rất quan trọng”, Trump nói tại cuộc họp báo ở Vườn Hồng của Nhà Trắng ngày 13/3, sau khi đối mặt với những chỉ trích rằng ông đã phản ứng chậm trễ và hạ thấp mức độ nghiêm trọng của COVID-19 cho đến khi số ca nhiễm tăng lên. Mỹ ghi nhận hơn 2.200 ca nhiễm, gần 48 người tử vong và hơn 40 người bình phục.

Tổng thống Trump tại Nhà Trắng ngày 13/3. Ảnh: AFP.

Tổng thống Trump thông báo sẽ cho các bang và vùng lãnh thổ quyền tiếp cập lên tới 50 tỷ USD trong quỹ liên bang để đối phó dịch. “Tôi thúc giục mọi bang thiết lập các trung tâm hoạt động khẩn cấp ngay lập tức”, ông nói.

Bộ trưởng Y tế Alex Azar được trao thêm quyền lực, ông có thể xóa bỏ các quy định, giúp các bác sĩ và bệnh viện linh hoạt hơn trong việc đối phó nCoV, bao gồm tạo điều kiện để điều trị từ xa dễ dàng hơn. Trump cảnh báo người Mỹ sẽ phải thay đổi các hoạt động hàng ngày. “Tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn. 8 tuần tới sẽ rất quan trọng”, ông nói.

Khi được hỏi liệu ông có phải chịu trách nhiệm về vấn đề Mỹ chậm trễ tiến hành nhiều xét nghiệm để theo dõi dịch do thiếu bộ dụng cụ, Trump trả lời “tôi không chịu trách nhiệm gì cả” và đổ lỗi cho các quy tắc và quy định mà chính quyền ông “thừa hưởng” từ chính quyền tiền nhiệm.

Ông cho biết Mỹ sẽ sớm có khả năng thực hiện 5 triệu xét nghiệm nhưng cho rằng người Mỹ không cần nhiều đến thế. Ông kêu gọi người Mỹ chỉ làm xét nghiệm nếu cảm thấy cần. “Chúng tôi không muốn tất cả mọi người làm xét nghiệm, như vậy là không cần thiết”, ông nói. “Chỉ khi bạn có một số triệu chứng nhất định”.

Trump sẽ miễn lãi suất cho các khoản vay của sinh viên và trong lúc giá dầu thấp, chính phủ sẽ mua một lượng lớn dầu thô để dự trữ chiến lược quốc gia.

Biện pháp này sẽ dựa trên Đạo luật về Ứng phó Thảm họa và Hỗ trợ Khẩn cấp Robert T. Stafford (Đạo luật Stafford), qua đó cho phép chính quyền liên bang hỗ trợ nhiều hơn cho các bang và thành phố trực thuộc.

Ngày 7/3, Trump đã tiếp xúc với một quan chức Brazil, người sau đó dương tính với nCoV. “Rất có thể, đúng, rất có thể. Không phải vì lý do đó nhưng dẫu sao tôi cũng sẽ làm”, Trump nói với các phóng viên về khả năng ông làm xét nghiệm nCoV. “Khá sớm thôi. Chúng tôi đang lên lịch trình”.

Việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp sẽ cho phép chính phủ Mỹ huy động thêm nguồn lực để ứng phó virus corona. Đây sẽ là bước ngoặt đối với Tổng thống Trump khi trước kia ông nhiều lần so sánh virus corona với cúm mùa và khẳng định dịch bệnh vẫn trong khả năng kiểm soát.

Nhiều thượng nghị sĩ Mỹ thời gian qua đã kêu gọi ông Trump sử dụng Đạo luật Stafford. để giải phóng hơn 42 tỷ USD hỗ trợ các bang từ Quỹ Cứu trợ Thảm họa. Đạo luật cho phép Cơ quan Ứng phó Khẩn cấp Liên bang (FEMA) triển khai các nhóm hỗ trợ về các bang và địa phương.

Quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp hiếm khi được các tổng thống Mỹ sử dụng. Lần gần nhất động thái này được đưa ra là năm 2000, do Tổng thống Bill Clinton, nhằm đối phó với virus Tây sông Nile bùng phát ở New York và New Jersey.

Liên quan đến dịch COVID-19, một số bang như New York, Washington đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Trong khi đó, chính quyền một số bang như Oregon lo ngại nguy cơ thiếu hụt giường bệnh để ứng phó số ca nhiễm tăng đột biến, đồng thời nỗ lực tăng cường thiết bị y tế và cố gắng đảm bảo có đủ bác sĩ và y tá, theo tờ The Wall Street Journal.

Theo CNBC, bang Louisiana đã quyết định dời các cuộc bầu cử sơ bộ đối với các ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa từ ngày 4.4 sang 20.6 và ngày 25.7.

Động thái này được đưa ra là nhằm ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 do virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra. Đến nay, Mỹ có hơn 1.200 ca nhiễm và 33 người chết vì COVID-19.

COVID-19 khởi phát tại Vũ Hán, Trung Quốc tháng 12/2019, xuất hiện ở 137 quốc gia và vùng lãnh thổ, hơn 145.000 ca nhiễm, hơn 5.400 người tử vong và gần 71.000 người bình phục.

Nguyên An