Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh cấm giao dịch với ByteDance, chủ sở hữu nền tảng Tiktok, và WeChat thuộc sở hữu Tencent.
Cả hai lệnh cấm giao dịch trên đều sẽ có hiệu lực sau 45 ngày. Các lệnh này đều trích dẫn Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế và Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia.
Điều quan trọng cần lưu ý là gọi các hoạt động của ứng dụng ở Mỹ là tình trạng khẩn cấp quốc gia là một hành động chưa từng có tiền lệ và tính hợp pháp của các lệnh sẽ gặp phải nhiều thách thức.
Hiện ByteDance đang chống lại quyết định vào tháng 7 của chính phủ Ấn Độ về việc cấm TikTok cùng với 59 ứng dụng khác; giống như Mỹ, Ấn Độ cũng viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia xung quanh việc thu thập dữ liệu người dùng từ các ứng dụng xuất xứ Trung Quốc.
Lệnh hành pháp nhắm tới ByteDance nói rằng “Sự phát triển ở Mỹ của các ứng dụng di động do các công ty ở Trung Quốc phát triển và sở hữu… tiếp tục đe dọa an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại và nền kinh tế của Hoa Kỳ. Tại thời điểm này, cần phải hành động để giải quyết mối đe dọa do một ứng dụng di động đặc biệt là TikTok gây ra”.
Trong 45 ngày, các giao dịch của bất kỳ cá nhân hoặc tài sản nào thuộc quyền tài phán của Mỹ với ByteDance hoặc bất kỳ công ty con nào của nó sẽ bị cấm “trong phạm vi được phép theo luật hiện hành.”
Lệnh tuyên bố rằng quyền truy cập của TikTok vào dữ liệu người dùng bao gồm vị trí, lịch sử duyệt web và tìm kiếm “đe dọa cho phép chính quyền Trung Quốc truy cập vào thông tin cá nhân và độc quyền của người Mỹ – có khả năng cho phép Trung Quốc theo dõi vị trí của các nhân viên và nhà thầu Liên bang, xây dựng hồ sơ thông tin cá nhân để tống tiền và thực hiện hoạt động gián điệp của công ty”.
Giống như ByteDance, ông Trump tuyên bố việc thu thập dữ liệu của WeChat là một mối đe dọa an ninh quốc gia và có thể cho phép chính quyền Trung Quốc tiếp cận thông tin người dùng. Lệnh này cũng trích dẫn sự kiểm duyệt của WeChat đối với tài liệu được chính phủ Trung Quốc coi là nhạy cảm về mặt chính trị.
Ông Trump cho biết đã ủy quyền cho Bộ Thương mại thực hiện các hành động như vậy, bao gồm việc thông qua các quy định và quy tắc phù hợp để thực hiện sắc lệnh. Sắc lệnh cũng chỉ đạo các bộ, ngành thực hiện tất cả các biện pháp thích hợp trong thẩm quyền để thực hiện sắc lệnh.
Hiện chính phủ Trung Quốc, đại diện của ByteDance Ltd. lẫn Tencent vẫn chưa đưa ra bình luận gì về sắc lệnh của ông Trump.
Điểm qua diễn biến căng thẳng giữa ByteDance và chính quyền Tổng thống Trump có thể thấy, trong tuần qua Microsoft cho biết đang trong quá trình đàm phán để mua lại cổ phần TikTok từ ByteDane, hạn chót cho thương vụ là ngày 15/9. Lệnh cấm giao dịch sẽ có hiệu lực ngay sau thời hạn mà Microsoft đặt ra cho thỏa thuận. ByteDance được cho là đã đồng ý từ bỏ toàn bộ quyền sở hữu của mình trong ứng dụng mặc dù trước đó họ muốn duy trì sở hữu một phần cổ phiếu TikTok
Trước đấy, vào cuối tháng trước, Tổng thống Trump đã thông báo về kế hoạch cấm hoạt động của TikTok thông qua sử dụng lệnh hành phép. Tổng thống Mỹ và các quan chức chính phủ, bao gồm Ngoại trưởng Michael Pompeo, đã đưa ra các cáo buộc leo thang trong vài tuần qua cáo buộc rằng TikTok là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
Trong khi TikTok thuộc sở hữu của ByteDance, công ty có trụ sở tại Bắc Kinh (cũng vận hành phiên bản tiếng Trung của ứng dụng có tên Douyin) đã thực hiện các bước để tách TikTok khỏi các hoạt động tại Trung Quốc và tuyên bố rằng dữ liệu của nó được lưu trữ bên ngoài Trung Quốc.
Nguyễn Long