Có dịp về thăm làng nghề truyền thống bánh tẻ Phú Nhi (Phường Phú Thịnh, Sơn Tây, Hà Nội), chúng tôi không khó để bắt gặp hình ảnh quen thuộc nhiều quầy bán bánh tẻ bán dọc hai bên đường. Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, bánh tẻ Phú Nhi không chỉ là sản vật của mảnh đất Sơn Tây mà đã là thương hiệu có tiếng khi được du khách bốn phương biết đến.
Cách Thủ đô Hà Nội khoảng 60 km, thị xã Sơn Tây từ lâu đã nổi tiếng với sản phẩm bánh tẻ. Dù đã tồn tại nhiều năm song nghề làm bánh tẻ tại đây vẫn có chỗ đứng quan trọng và góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế địa phương.
Theo các nghệ nhân trong làng chia sẻ: Từ những nguyên liệu dân dã với đời sống thường ngày như gạo tẻ, thịt lợn, mộc nhĩ, hành, lá dong, lá chuối đã tạo nên chiếc bánh trắng ngần, thơm ngậy, khiến du khách phương xa đã đến là phải mua về làm quà.
Để làm nên chiếc bánh ngon, người thợ phải chuẩn bị rất nhiều công đoạn và tỉ mỉ trong suốt thời gian làm. Nguyên liệu làm nên chiếc bánh ngon gồm lá bánh tẻ quê, hoặc lá dong rừng gói bên trong, lá chuối khô gói ngoài. Gạo phải chọn loại gạo ngon nhất, thơm tự nhiên, tùy theo thời tiết mà ngâm gạo, nếu thời tiết nóng thì ngâm gạo khoảng 2-3 ngày, nhưng trời lạnh ngâm lâu hơn vì như thế bánh mới ngon, mềm, không bị cứng.
Nhân bánh làm từ thịt lợn, mộc nhĩ, hành khô, chút hạt tiêu, gia vị. Chọn nhân luôn phải tươi ngon, đúng loại thịt vì nó quyết định phần lớn tưới chất lượng, giá trị của chiếc bánh.
Dù đã tồn tại nhiều năm song nghề làm bánh tẻ tại Phú Nhi vẫn có chỗ đứng quan trọng và góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế địa phương.
Tận mắt chứng kiến những người thợ làm bánh tẻ, chúng tôi mới cảm nhận hết sự tỉ mẩn và cẩn trọng trong từng chiếc bánh họ làm.
Tận mắt chứng kiến những người thợ làm bánh tẻ, chúng tôi mới cảm nhận hết sự tỉ mẩn và cẩn trọng trong từng chiếc bánh họ làm. Nếu trước đây, chỉ có một số ít các hộ gia đình làm bánh tẻ để phụ vụ người thân, họ hàng vào các dịp lễ tết thì đến nay bánh tẻ Phú Nhi đã trở thành món ăn đặc sản được nhiều người ở các tỉnh trên cả nước biết đến và ưa chuộng.
Hiện sản phẩm bánh tẻ thường được bán ở các chợ quê với giá thành bình dân khoảng 7.000 vnđ/1 chiếc. Đặc biệt, để mở rộng thị trường bánh tẻ còn được bán online cho khách hàng khắp nơi, làm món quà quê tại các điểm du lịch của Đường Lâm: như chùa Mía, đình Mông Phụ,
Cũng theo bà Bình (chủ cơ sở sản xuất bánh tẻ Thanh Bình trên địa bàn) chia sẻ: “Gia đình tôi có 3 thế hệ làm bánh tẻ, nghề vất vả nhưng đong đầy niềm vui khi người dân sống được với nghề, có thu nhập và hơn thế nữa là những chiếc bánh tẻ mang thương hiệu của làng nghề Phú Nhi đã đến được với người tiêu dùng khắp cả nước”.
Những ngày đầu hè, khi đi tham quan mô hình sản xuất bánh tẻ của một số hộ gia đình Phú Nhi, chúng tôi ấn tượng mãi với hình ảnh từ người già tới trẻ nhỏ đều miệt mài làm việc, người thì chuẩn bị nguyên liệu, người lại đảm nhiệm xử lí nguyên liệu, người gói, người giao bánh thành phẩm …tất cả đều chăm chú và tập trung hết sức vào công việc mà mình đảm nhiệm.
Có lẽ vì thế mà năm 2007, Phú Nhi được công nhận là làng nghề bánh tẻ truyền thống. Đây cũng là làng nghề đầu tiên tại thị xã Sơn Tây và là niềm tự hào của người dân quê khi đã gìn giữ và phát triển đặc sản của quê hương thành sản phẩm làng nghề được bày bán rộng rãi trên thị trường. Năm 2010, làng nghề Phú Nhi đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Bằng thương hiệu “Bánh tẻ Phú Nhi”. Đó là một triển vọng và cơ hội để những người dân trong làng có thể tự tin sống bằng nghề làm bánh tẻ truyền thống.
Huyền Chi