Bên cạnh vaccine, giới khoa học đang tăng cường tập trung nghiên cứu phương pháp điều trị bằng thuốc cung cấp kháng thể tìm ra cách thức ngăn ngừa Covid-19.
Các protein giống như kháng thể của cá mập có thể trung hòa virus SARS-CoV-2
Mới đây, một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Nature Communications cho biết, các protein giống như kháng thể của cá mập có thể trung hòa virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19 mạnh mẽ hơn bất kỳ loại kháng thể nào ở con người. Chỉ nhỏ bằng 1/10 kháng thể của con người, VNAR của cá mập có thể liên kết với protein lây bệnh.
Theo nhóm nghiên cứu, những protein nhỏ giống kháng thể này có thể len lỏi vào các ngóc ngách mà kháng thể người không thể tiếp cận. Chúng có thể hình thành hình dạng độc đáo, cho phép nhận biết cấu trúc protein mà kháng thể người không làm được.
Các nhà nghiên cứu thử nghiệm VNAR cá mập với nCoV lây bệnh và virus giả không thể nhân lên trong tế bào. Họ xác định 3 loại VNAR tiềm năng từ hàng tỷ loại, giúp ngăn chặn virus xâm nhập vào tế bào con người hiệu quả. Ba loại VNAR cá mập này cũng có tác dụng đối với virus SARS-CoV-1 gây dịch SARS năm 2003.
Trong đó, một VNAR có tên 3B4, bám mạnh vào một rãnh trên protein hình gai, gần nơi virus liên kết với tế bào con người. Dường như 3B4 ngăn chặn quá trình liên kết này. Rãnh đó rất giống rãnh ở các loại virus corona khác, cho phép 3B4 vô hiệu hóa cả virus MERS, một họ hàng xa của virus SARS. Khả năng trên khiến 3B4 trở thành ứng cử viên tiềm năng để ngăn chặn virus chưa lây nhiễm sang người.
Hiện tại VNAR chưa có sẵn để điều trị cho bệnh nhân, nhưng có thể giúp chuẩn bị cho các đợt bùng phát virus corona trong tương lai. VNAR ở cá mập vô hiệu hóa WIV1-CoV, virus corona có thể lây nhiễm tế bào con người nhưng hiện nay chỉ tuần hoàn ở loài dơi. Việc phát triển trước phương pháp điều trị đối với những virus có nguồn gốc động vật như vậy có thể hữu ích nếu virus truyền sang người.
“Vấn đề lớn là nhiều virus corona có xu hướng xuất hiện ở con người”, Aaron LeBeau, giáo sư bệnh học ở Đại học Wisconsin-Madison, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết. “Những gì chúng tôi đang làm là chuẩn bị sẵn phương pháp điều trị dựa trên VNAR cá mập, có thể dùng cho dịch bệnh bùng phát trong tương lai”.
Trước mắt, LeBeau và phòng thí nghiệm của ông ở Trường Y dược và Y tế công cộng cùng với với nhóm nghiên cứu ở Đại học Minnesota và Elasmogen, một công ty y sinh ở Scotland, để phát triển VNAR phục vụ điều trị.
Các nhà khoa học đã đẩy nhanh việc nghiên cứu các phương pháp ngăn ngừa và điều trị Covid-19 khác nhau bên cạnh vaccine để ngăn chặn sự lây lan của virus. Mặc dù vaccine tạo thành nền tảng bảo vệ chống lại SARS-CoV-2 và các virus Corona khác trong tương lai, nhưng một số người có hệ thống miễn dịch bị tổn hại không đáp ứng tốt với tiêm chủng. Các phương pháp điều trị khác như thuốc cung cấp kháng thể từ các loại động vật sé góp phần tăng lượng kháng thể trong cơ thể để ngăn chặn sự lây nhiễm của biến chủng Omicron.
Nhiễm Covid-19 sau khi tiêm chủng có khả năng tạo siêu miễn dịch
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu từ Đại học Y tế và Khoa học Oregon (OSHU – Mỹ) vừa công bố trên tạp chí y học JAMA, khẳng định nhiễm Covid-19 sau khi tiêm chủng có thể giúp tạo ra “siêu miễn dịch.
Nhiễm trùng đột phá là trường hợp một người được tiêm vaccine ngăn ngừa một bệnh nhưng bị lại bị mắc chính bệnh đó. Các nhà khoa học đã tiến hành xem xét 52 mẫu máu của 52 người đã được tiêm vaccine Pfizer. Trong đó, 26 người đã bị nhiễm trùng đột phá – 10 người nhiễm biến thể Delta, 9 người nhiễm các biến thể khác và 7 người chưa được xác định là nhiễm biến thể gì. Kết quả đã ghi nhận sự gia tăng 2.000% lượng kháng thể khi một người được tiêm chủng đầy đủ bị nhiễm virus.
Tác giả nghiên cứu Fikadu Tafesse, “số lượng kháng thể tăng rất lớn, lên tới 1.000% và đôi khi lên đến 2.000%, vì vậy khả năng miễn dịch thực sự rất cao. Điều này cho thấy chủng ngừa an toàn và hiệu quả trong việc chống lại COVID-19”. Bên cạnh đó, theo bản tóm tắt dữ liệu, những người bị nhiễm trùng đột phá có phản ứng miễn dịch tốt hơn chống lại biến chủng Delta. Các chuyên gia tin rằng những người đó cũng sẽ có phản ứng miễn dịch mạnh mẽ với các biến thể khác như biến chủng Omimcron.
Các nhà khoa học đang tiếp tục thử nghiệm với các ca “nhiễm đột phá” biến thể Omicron, tuy nhiên dựa vào các bằng chứng trước đó, có thể dự đoán rằng các bệnh nhân nhiễm Omicron sau tiêm chủng cũng có được siêu miễn dịch này.
Cẩm Anh