Theo số liệu của Hải quan Pháp, trong tổng số 500 mã hàng có giá trị xuất khẩu cao nhất của Việt Nam, chỉ có 50 mã hàng (chiếm 10%) là các sản phẩm nông nghiệp, thủy hải sản. Điều này cho thấy vẫn còn nhiều dư địa để đẩy mạnh các sản phẩm nông sản, thực phẩm Việt Nam sang Pháp.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Pháp, nông sản, thực phẩm nhập khẩu của Pháp hàng năm cung cấp tới 20% lượng tiêu dùng nội địa nước này. Giá trị nhập khẩu đã tăng gấp đôi trong 20 năm qua, từ 28 tỷ euro năm 2000 lên 56 tỷ euro trong năm 2019. Trên tổng số hơn 9.200 mặt hàng nông sản nhập khẩu của Pháp, có đến hơn 900 mặt hàng có giá trị thâm hụt thương mại hơn 50 triệu euro cho mỗi mặt hàng cụ thể. Trong đó, nhóm hàng rau quả, thủy hải sản và nông nghiệp hữu cơ đứng đầu danh sách thâm hụt thương mại của Pháp.
Cụ thể, nhóm hàng thủy hải sản, mặc dù là cường quốc đại dương lớn thứ hai thế giới, song Pháp chỉ đứng thứ 24 thế giới trong số các nước xuất khẩu thủy sản, giá trị xuất khẩu chỉ tương đương 1/4 giá trị nhập khẩu của nhóm hàng này. Chẳng hạn như cá hồi thâm hụt thương mại đạt -776 triệu euro (nhập khẩu 804 triệu), tôm đạt -635 triệu euro (nhập khẩu 767 triệu). Theo số liệu, gần 2/3 lượng tôm, cá tiêu thị tại Pháp được nhập khẩu.
Đối với nhóm hàng rau quả và trái cây, cán cân thương mại với nhóm hàng này cũng thâm hụt trong nhiều năm qua. Thương vụ Việt Nam tại Pháp cho rằng, ngoài lý do diện tích trồng trọt liên tục giảm, một trong những lý do quan trọng khác là sự gia tăng không ngừng nhu cầu của thị trường đối với nhóm hàng nước trái cây và trái cây ngoại lai (như trái bơ, xoài, thanh long….). Theo số liệu, hơn một nửa lượng rau, quả tiêu dùng tại Pháp được nhập khẩu.
Trong khi đó, nông nghiệp hữu cơ, mặc dù là quốc gia đứng đầu châu Âu về canh tác hữu cơ, là thị trường đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp bio lớn số 2 tại châu Âu, nhưng với nhu cầu tăng cao, nguồn cung vẫn không đủ đáp ứng thị trường nội địa, chỉ đủ cung cấp cho 67% nhu cầu nội địa. Vì vậy, tới 1/3 thực phẩn hữu cơ (BIO) tiêu dùng nội địa phải nhập khẩu. Điều này cho thấy, tiềm năng thị trường đến từ nhu cầu nội địa của Pháp là rất lớn.
Tham gia hội chợ – Cánh cửa thâm nhập thị trường cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Với nhu cầu nhập khẩu của Pháp, nông sản, thực phẩm xuất khẩu của Việt Nam có tính chất bổ trợ cho tiêu dùng Pháp. Cho tới nay, theo số liệu của Hải quan Pháp, trong tổng số 500 mã hàng có giá trị xuất khẩu cao nhất của Việt Nam vào Pháp năm 2021 (chiếm 97% tổng giá trị xuất khẩu), chỉ có 10% (50 mã hàng) là các sản phẩm nông nghiệp, thủy hải sản, với kim ngạch khoảng 277 triệu euro, tương đương khoảng 5% tổng giá trị xuất khẩu của top 500 nói trên. Đơn cử như gạo, Pháp là quốc gia nhập khẩu lớn nhất (chiếm 35%) khu vực EU với nhu cầu hàng năm khoảng 600.000 tấn, nhưng sản lượng gạo Việt vào được thị trường Pháp mới chiếm khoảng 2,1% thị phần.
Như vậy, tiềm năng đến từ cấu trúc và dư địa thị trường vẫn chưa được khai thác, còn nhiều dư địa để gia tăng thị phần mặt hàng nông sản, thực phẩm sang thị trường này. Tiềm năng lớn là vậy, song để tiếp cận và thâm nhập thị trường EU và đặc biệt Pháp không phải là bài toán dễ đối với doanh nghiệp.
Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Pháp cho rằng, một cách tiếp cận “đơn giản” nhưng có hiệu quả cao đó là tham gia các hội chợ bán lẻ, hội chợ chuyên ngành. Đây là khởi đầu cần thiết cho bất cứ một doanh nghiệp nhỏ và vừa nào muốn lần đầu tiên tham gia vào thị trường. Tham gia các hội chợ sẽ mang lại cho doanh nghiệp những lợi ích ngắn và dài hạn như: Hiểu biết về thị hiếu tiêu dùng và tính cạnh tranh của thị trường sở tại, để từ đó có các điều trỉnh cần thiết. Có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với những người tiêu dùng cuối và đặc biệt là tiếp xúc những nhà thu mua chuyên nghiệp, mở rộng cơ hội hợp tác lâu dài. Có thể trực tiếp bán sản phẩm, thu hồi vốn bỏ ra hoặc thậm chí phát sinh lợi nhuận sau chuyến đi giới thiệu sản phẩm/tìm hiểu thị trường.
Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng nhanh chóng tận dụng cơ hội mà Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) mang lại. Thực tế cho thấy, nhiều đối tác là các hệ thống phân phối nước ngoài đang cân nhắc, theo nhiều hình thức khác nhau, tăng hàm lượng hàng hóa Việt Nam trong hệ thống của họ mà trong đó, rất nhiều hàng hóa đã được hưởng thuế quan 0% từ trước.
Mới đây, từ ngày 26/2-6/3/2022, Hội chợ quốc tế nông nghiệp 2022 (SIA 2022) – hội chợ nông nghiệp lớn nhất nước Pháp và là một trong những hội chợ triển lãm nông nghiệp hàng đầu thế giới đã diễn ra. Đại sứ Việt Nam tại Pháp – ông Đinh Toàn Thắng – đã có buổi tham quan và làm việc với các hiệp hội ngành nghề nông nghiệp Pháp như Hiệp hội Sản xuất thịt lợn (INAPORC), Ủy ban Quốc gia về rượu vang (CNIV), Ủy ban Chuyên ngành về gan ngỗng (CIFOG), Hiệp hội Liên ngành rau quả tươi (INTERFEL) và Ủy ban Quốc gia về khoai tây (CNIPT). Tại buổi làm việc, các đối tác Pháp đều cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ hơn nữa để hỗ trợ cho việc nhập khẩu và tiêu thụ các mặt hàng nông sản Việt Nam tại thị trường Pháp và EU trong khuôn khổ Hiệp định EVFTA.
Lưu Kỳ