Gordon Moore, đồng sáng lập Intel và là người tiên phong trong ngành công nghiệp bán dẫn đã qua đời ở tuổi 94 trong vòng tay gia đình tại nhà riêng ở Hawaii.
Gordon Moore, đồng sáng lập Intel đã qua đời ở tuổi 94
Đồng sáng lập Intel vào năm 1968, Moore là kỹ sư chính trong bộ ba nhà sáng chế công nghệ đã đưa bộ xử lý “Intel Inside” vào hơn 80% máy tính cá nhân trên thế giới.
Trong một bài báo ông viết năm 1965, Moore nhận xét rằng, nhờ những cải tiến trong công nghệ, số lượng bóng bán dẫn trên vi mạch đã tăng gần gấp đôi mỗi năm kể từ khi mạch tích hợp được phát minh vài năm trước.
Ông dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục diễn ra. Về sau nó trở thành “Định luật Moore” (chu kì được điều chỉnh thành 2 năm/lần), và nó đã giúp thúc đẩy Intel và các nhà sản xuất chip đối thủ tập trung nguồn lực nghiên cứu và phát triển để đảm bảo quy tắc đó trở thành sự thật.
“Các mạch tích hợp sẽ dẫn đến những điều kỳ diệu như máy tính gia đình – hoặc ít nhất là các thiết bị đầu cuối được kết nối với máy tính trung tâm – điều khiển tự động cho ô tô và thiết bị liên lạc di động cá nhân,” Moore viết trong bài báo của mình, hai thập kỷ trước cuộc cách mạng PC và hơn 40 năm trước khi Apple ra mắt iPhone.
Sau bài báo của Moore, các con chip trở nên hiệu quả hơn và ít tốn kém hơn với tốc độ cấp số nhân, giúp thúc đẩy phần lớn tiến bộ công nghệ của thế giới trong nửa thế kỷ và cho phép sự ra đời của không chỉ máy tính cá nhân mà cả Internet và những gã khổng lồ ở Thung lũng Silicon như Apple, Facebook và Google.
“Thật tuyệt khi được ở đúng nơi, đúng thời điểm,” Moore nói trong một cuộc phỏng vấn vào khoảng năm 2005. “Tôi đã rất may mắn khi được tham gia vào ngành công nghiệp bán dẫn khi nó mới bắt đầu. Và tôi đã có cơ hội phát triển từ thời điểm chúng tôi không thể tạo ra một bóng bán dẫn silicon duy nhất đến thời điểm chúng tôi đặt 1,7 tỷ bóng bán dẫn trong một con chip! Đó là một hành trình phi thường.”
Trong những năm gần đây, các đối thủ của Intel như Nvidia đã cho rằng Định luật Moore không còn đúng khi những cải tiến trong sản xuất chip đã chậm lại.
Nhưng bất chấp những khó khăn trong sản xuất đã khiến Intel mất thị phần trong những năm gần đây, Giám đốc điều hành hiện tại Pat Gelsinger cho biết ông tin rằng Định luật Moore vẫn đúng khi công ty đầu tư hàng tỷ USD vào nỗ lực xoay chuyển tình thế.
Mặc dù đã dự đoán về phong trào máy tính cá nhân, nhưng Moore nói với tạp chí Forbes rằng ông đã không tự mua một chiếc máy tính gia đình cho đến cuối những năm 1980.
Là người gốc San Francisco, Moore đã lấy bằng Tiến sĩ về hóa học và vật lý vào năm 1954 tại Viện Công nghệ California.
Ông đến làm việc tại Phòng thí nghiệm Chất bán dẫn Shockley, nơi ông gặp người đồng sáng lập tương lai của Intel, Robert Noyce. Họ sau đó rời khỏi công ty vào năm 1957 để ra mắt Fairchild Semiconductor. Năm 1968, Moore và Noyce rời Fairchild để thành lập công ty chip bộ nhớ mà về sau được đặt tên là Intel, viết tắt của Integrated Electronics.
Người đầu tiên được Moore và Noyce tuyển về là một đồng nghiệp khác của Fairchild, Andy Grove, người đã dẫn dắt Intel vượt qua phần lớn sự phát triển bùng nổ của công ty trong những năm 1980 và 1990.
Moore tự mô tả mình với tạp chí Fortune là một “doanh nhân tình cờ”, người không có sự thôi thúc cháy bỏng để thành lập một công ty – nhưng ông, Noyce và Grove đã tạo nên một bộ ba quyền lực.
Trong khi Noyce có những lý thuyết về cách giải quyết các vấn đề kỹ thuật chip, thì Moore là người đã xắn tay áo và dành vô số thời gian để điều chỉnh các bóng bán dẫn và tinh chỉnh những ý tưởng rộng rãi và đôi khi không rõ ràng của Noyce. Grove vào nhóm với tư cách là chuyên gia quản lý và điều hành của Intel.
Tài năng của Moore cũng đã truyền cảm hứng cho các kỹ sư khác làm việc cho ông, và dưới sự lãnh đạo của ông và Noyce, Intel đã phát minh ra bộ vi xử lý mở đường cho cuộc cách mạng máy tính cá nhân.
Ông là chủ tịch điều hành cho đến năm 1975 mặc dù ông cho mình ngang hàng với CEO Noyce. Từ năm 1979 đến năm 1987, Moore là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành và ông vẫn là chủ tịch cho đến năm 1997.
Năm 2023, tạp chí Forbes ước tính giá trị tài sản ròng của ông là 7,2 tỷ USD.
Moore theo đuổi niềm đam mê câu cá của mình trên khắp thế giới và vào năm 2000, ông và vợ, Betty, đã thành lập một quỹ tập trung vào các hoạt động vì môi trường. Quỹ đã đảm nhận các dự án như bảo vệ lưu vực sông Amazon và các dòng cá hồi ở Mỹ, Canada và Nga, được tài trợ bởi số tiền quyên góp khoảng 5 tỷ USD của Moore bằng cổ phiếu Intel.
Ông cũng đã trao hàng trăm triệu USD cho trường cũ của mình, Viện Công nghệ California, để giữ vị thế đi đầu trong công nghệ và khoa học, đồng thời ủng hộ dự án Tìm kiếm Trí thông minh Ngoài Trái đất được gọi là SETI.
Moore đã nhận được Huân chương Tự do, huân chương dân sự cao nhất của Mĩ, từ Tổng thống George W. Bush vào năm 2002. Ông và vợ có hai con.
Quân Bảo