Nhân viên – người được thuê để làm việc gì đó thay cho bạn và họ được trả tiền để thực hiện điều đó. Cách nhìn đó đã có từ hàng ngàn năm trước. Chúng ta cần những góc nhìn mới về xu thế phát triển của thế giới, kinh doanh, nguồn nhân lực, quản lý công việc để thiết kế lại cách làm việc của mình cho phù hợp và đón đầu những sự thay đổi mà vào lúc này mới chỉ là những hạt mầm mới nhú.

tran_xuan_hai

Thế giới mới của bình thường mới

Thế giới ngày một bất ổn hơn, phức tạp hơn, mơ hồ hơn. Đại dịch Covid-19 đã và đang đẩy nhanh gia tốc thay đổi lên gấp vài chục lần. Điều gì sẽ xảy ra? Tôi chỉ xin liệt kê nhanh vài điểm then chốt sẽ ảnh hưởng lớn đến nguồn nhân lực trong tương lai rất gần…

Thứ nhất, mọi người sẽ càng căng thẳng hơn nhiều so với trước, sau đợt Covid-19 sẽ là về “dịch” sức khỏe tinh thần (mental health).

Thứ hai, mọi người nhận ra sự an toàn của chính mình và gia đình vẫn còn quá mong manh.

Thứ ba, các doanh nghiệp nhận ra hệ thống làm việc của mình cần nhiều hơn những con người biết tự chủ, tự quản trong công việc, cam kết và chuyên nghiệp, biết cách làm việc từ xa, nhận nhiệm vụ và hoàn thành, thậm chí có thể chấp nhận việc làm một lúc nhiều bên như dạng freelancer. Thứ tư, các bước tiến công nghệ giúp cải thiện năng suất lao động, vừa làm chúng ta sao lãng hơn vào những điều quan trọng của cuộc sống và công việc. Thứ năm, công việc sẽ trở nên phức tạp hơn, yêu cầu linh hoạt hơn, sáng tạo hơn vì phần lớn các quy trình cứng nhắc kiểu cũ không còn sử dụng được. Thứ sáu, sự phân hóa xã hội khoảng cách giữa người giỏi có thu nhập cao tới người yếu kém sẽ có thu nhập thấp càng rõ rệt hơn. Thứ bảy, nhu cầu của con người cũng sẽ đa dạng, phức tạp hơn hướng đến việc đem lại bình an về tâm trí và hạnh phúc đích thực chứ không chỉ là lương, hợp đồng lao động và các phúc lợi. Đặc biệt là các công việc phức tạp và yêu cầu sáng tạo cao.

Rõ ràng, những điểm này đều liên quan qua lại đến nhau chặt chẽ.

Kinh doanh, quản lý kiểu mới

Một phần do tốc độ thay đổi chóng mặt của thế giới, một phần tác động của Covid-19, các doanh nghiệp hiện nay đang phải thay đổi chính mình để đáp ứng những nhu cầu mới của thị trường theo một cách hiệu quả hơn, trong đó có nhân tố nhân lực. Doanh nghiệp sẽ cần linh hoạt, tinh gọn, mạnh mẽ hơn nhưng cần làm gì để có được điều đó?

Chúng ta cần lấy con người làm trọng tâm (Human-Centric). Khi làm vậy, chúng ta sẽ nhận ra dễ dàng, những gì con người muốn và không muốn. Ở đây tôi chia sẻ 5 điểm then chốt: Thứ nhất, chúng ta cần có một chủ đề thu hút, hấp dẫn, kích thích, mà chưa ai thực sự giải được tốt. Ví dụ như Google với bài toán “sắp xếp thông tin của toàn thế giới”, hay Kido với “đem lại hạnh phúc cho các gia đình qua bếp ăn” thực sự lay động lòng người để thu hút được người tài giỏi cùng tham gia.

PSY

Nhu cầu của con người đa dạng, hướng đến việc đem lại bình an và hạnh phúc chứ không chỉ là chế độ đãi ngộ. (Hoạt động teambuilding doanh nghiệp do PSY tổ chức)

Thứ hai, cần đội nhóm thu hút. Là đội nhóm khát khao chiến thắng với năng lực tổng thể cả đội phối hợp lại vượt trội xa năng lực từng cá nhân riêng lẻ.

Thứ ba, chúng ta cần có văn hóa thu hút (những niềm tin chung, thói quen chung) hướng đến hạnh phúc đích thực — đem lại mục đích (purpose), kích hoạt phát triển vươn lên làm chủ bản thân, các kỹ năng trong công việc (mastery), tự chủ tự quản (autonomy), đồng đội yêu thương, bảo vệ nhau (loving & belonging), và đương nhiên là bao gồm cả thu nhập vật chất và môi trường làm việc vượt trội xã hội (existence). Tôi hay gọi là eLAMP để mọi người dễ nhớ – nhưng mức độ quan trọng là ngược lại, e là nhỏ nhất, yếu nhất, nhưng lại thường được chú ý nhiều nhất.

Thứ tư, chúng ta cần thiết kế xây dựng hệ thống trong suốt thu hút – làm rõ những gì được ghi ra, và cần quyết liệt làm theo và thực sự làm theo, tại từng vị trí, từng thời điểm. Thêm vào đó họ cũng sẽ cần được hỗ trợ vào từng thời điểm nhất định khi nhiệm vụ có thể vượt quá sức của họ. Nếu không có hệ thống trong suốt, chúng ta sẽ khó biết được điều gì đang xảy ra.

Thứ năm, tổ chức học tập, sáng tạo, hướng đến phát triển con người – là tổ chức liên tục tìm những lời giải mới cho mọi bài toán cũ và mới mà mình đang theo đuổi, mọi người cùng nỗ lực tìm, chia sẻ ý tưởng…

Nếu bạn là một nhân viên, bạn có muốn tham gia vào một doanh nghiệp có 5 đặc điểm nêu trên? Tôi tin là có. Bởi vì đó là nhu cầu sâu thẳm trong mỗi con người.

Đích đến

Hướng thiết kế mới sẽ giải quyết được 7 nhu cầu bức thiết của con người trong thời đại bình thường mới nêu ở phần đầu. Con người luôn muốn đạt được hạnh phúc đích thực, bền vững. Điều gì khiến cho 5 điểm nêu trên lại trở nên bức thiết, sống động, mạnh mẽ hơn. Vì con người.

Toàn bộ thiết kế mới đều hướng đến giải quyết bài toán khát vọng của con người. Sứ mệnh thu hút, dễ hiểu, đáng tin cậy – diễn giải được mọi chiến lược, chiến dịch, dự án, nhiệm vụ, hành động đều mang lại ý nghĩa, mục đích. Điều này là cốt lõi của hạnh phúc bền vững.

Đội nhóm mạnh – giúp chính từng cá nhân dễ thành công hơn khi được phối hợp, trợ giúp đúng cách. Điều này cũng là cốt lõi của an toàn, hy vọng, tình bạn, nền tảng của hạnh phúc.

Văn hóa hướng đến hạnh phúc đích thực – bạn luôn muốn eLAMP đó mà chưa bao giờ thực sự đạt được. Bạn luôn muốn vượt qua chính mình, giỏi giang trong chuyện quan trọng, sống có mục đích, mục tiêu, vươn lên mỗi ngày và có đồng đội mạnh. Đơn giản là vậy!

Hệ thống trong suốt – bạn luôn muốn mình hiểu được điều mình cần làm là gì, và làm thế nào để đạt được những mục tiêu ngày một phức tạp hơn, rộng hơn, sâu hơn. Bạn cũng muốn nhìn rõ đồng đội của mình đang ở vị trí nào, đang nỗ lực làm gì để cùng phối hợp, giống như một đội bóng trên sân. Điều này giúp bạn ra quyết định nhanh hơn, bớt mệt mỏi tính toán hơn.

Và cuối cùng, bạn cũng muốn được trả công đúng và công bằng với những giá trị quan trọng mình đóng góp vào tổ chức trên tương quan với những đóng góp của đồng đội và hoàn cảnh xã hội.

Tổ chức học tập, sáng tạo, rèn luyện – ai cũng muốn tiến bộ, họ chỉ không biết làm sao để tiến bộ. Tiến bộ, phát triển là song hành.

Bạn là huy chương vàng Olympics, là anh hùng trong lòng mỗi người, hay bạn là người chẳng ai nhớ tới. Bạn chọn!

Trần Xuân Hải – CEO Missionizer