Điều 15b Nghị định số 10/2023/NĐ-CP sửa đổi quy định về thu hồi đất đối với trường hợp chấm dứt hoạt động dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư
Dự án treo là bài toán “khó nhằn”, gây lãng phí nguồn lực đất đai
Thu hồi đất, không bồi thường tài sản sau thời gian quy định
Tại Nghị định số 10/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai vừa được Chính phủ ban hành, trong đó sửa đổi điều 15b Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, quy định về thu hồi đất đối với trường hợp chấm dứt hoạt động dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.
Theo đó, với trường hợp được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê thì chủ đầu tư được tiếp tục sử dụng đất 24 tháng kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật về đầu tư.
Trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt hoạt động theo quy định, chủ đầu tư được thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, bán tài sản hợp pháp gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác theo quy định của pháp luật.
Khi hết thời hạn 24 tháng được gia hạn tiến độ sử dụng đất mà chủ đầu tư không thực hiện được việc chuyển quyền sử dụng đất, bán tài sản hợp pháp của mình gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác thì Nhà nước thu hồi đất không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp bất khả kháng quy định tại khoản 1 Điều 15 của Nghị định này.
Với trường hợp được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt hoạt động theo quy định, chủ đầu tư được thực hiện bán tài sản hợp pháp gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác theo quy định của pháp luật. Nhà nước thu hồi đất của người bán tài sản gắn liền với đất thuê để cho người mua tài sản sử dụng đất thuê.
Khi hết thời hạn 24 tháng được gia hạn tiến độ sử dụng đất mà chủ đầu tư không thực hiện được việc bán tài sản hợp pháp của mình gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác thì Nhà nước thu hồi đất, không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp bất khả kháng quy định tại khoản 1 Điều 15 của Nghị định này.
Đẩy nhanh thu hồi dự án treo
Hà Nội hiện có khoảng 700 dự án chậm triển khai
Trên thực tế, việc dự án bị chấm dứt hoạt động đầu tư nhưng vẫn khó thu hồi đất đã trở thành vấn nạn tại nhiều tỉnh thành lớn, đặc biệt là tại TP HCM, Hà Nội.
Theo thống kê, tại Hà Nội có khoảng 700 dự án, tổng diện tích đất được cấp hơn 5.000 héc ta chậm triển khai. Tại TP HCM cũng có tới hơn 300 dự án “treo” gây bức xúc cho người dân.
Ở góc độ pháp lý, LS Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty Luật Anvi cho rằng câu chuyện dự án treo hàng thập kỷ không thể thu hồi bắt nguồn từ những bất cập trong hệ thống luật, nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết được.
Theo vị luật sư, theo quy định tại Luật Đất đai 2013, các dự án chậm triển khai được gia hạn thêm 24 tháng, nếu vẫn không triển khai thì bị thu hồi đất. Thế nhưng, Luật Đầu tư thì quy định, sau 12 tháng dự án không có hoạt động đầu tư thì rút phép đầu tư.
Theo ông Đức, mỗi luật đưa ra một mốc thời gian khác nhau làm khó cho việc xử lý các dự án chậm triển khai. Trong khi đó, còn có thêm quy định về gia hạn, số lần được gia hạn nên nếu tính tổng ra, các dự án có thể được “treo” tới 5 – 6 năm.
Bên cạnh đó, công tác thu hồi cũng không dễ dàng khi mà các dự án đã có chủ đầu tư cắm cọc. Bởi lẽ khi nhà đầu tư bỏ ra một đồng cũng là tài sản hợp pháp của họ. Trong khi một dự án có nhiều lý do dẫn đến vướng mắc, không thể triển khai.
Trao đổi với phóng viên, GS Đặng Hùng Võ – Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Luật Đất đai 2013 đã cho phép sau 24 tháng chủ đầu tư không được gia hạn tiến độ dự án thì bị tịch thu cả đất và tài sản đã đầu tư. Tuy nhiên, Luật Đầu tư chỉ cho phép 12 tháng, nếu không thực hiện đầu tư xây dựng sẽ rút giấy phép đầu tư, tức “vênh” nhau rất lớn với Luật Đất đai.
“Quy định trên của Nghị định 10 đã giúp điều chỉnh hài hòa 2 quy định trên để cơ quan quản lý dễ áp dụng và giải quyết thu hồi đất” – GS Đặng Hùng Võ cho biết.
Ở cương vị doanh nghiệp, trao đổi với PV, ông Phạm Đức Toản – Tổng giám đốc EZ Property cho biết Nghị định 10 sẽ góp phần đẩy nhanh công tác thu hồi đất tại các dự án đã bị chấm dứt hoạt động đầu tư. Đặc biệt trong bối cảnh quỹ đất ngày càng hạn hẹp, việc thu hồi dự án thu hồi đất nhanh chóng sẽ dẹp bớt nạn “dự án treo”, gây lãng phí nguồn lực đất đai.
Mai An