Dự báo, trong năm 2021, với kỳ vọng dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn, vaccine được triển khai trên thế giới, cùng ý tưởng về “Hộ chiếu vaccine”, một số đường bay sẽ được mở lại vào cuối năm.
Trong năm 2020, dịch Covid-19 đã tạo ra một cú sốc lớn nhất cho ngành hàng không thế giới kể từ sau chiến tranh thế giới thứ 2.
BVSC vừa công bố báo cáo phân tích triển vọng ngành hàng không Việt Nam với nhiều phân tích về tác động của dịch Covid-19 tới ngành hàng không Việt trong năm 2021.
Theo nhóm phân tích, tính chung cả năm 2020, lượng hành khách vận chuyển chỉ đạt 34,8 triệu khách (-61,3 %yoy), trong đó khách quốc tế đạt hơn 3 triệu hành khách (-78,87% yoy), khách nội địa đạt 31,7 triệu hành khách (-24,93% yoy).
Từ kinh nghiệm thí điểm các đường bay quốc tế trong tháng 9/2020 và nhanh chóng đóng lại do quy trình chưa hoàn thiện, BVSC cho rằng chính phủ sẽ thận trọng hơn khi nối lại các đường bay quốc tế trong năm nay, dù cho vaccine đang trong quá trình được phân phối rộng rãi tới nhiều quốc gia. Kể cả khi các chuyến bay quốc tế được nối lại, khách du lịch quốc tế cũng chưa thể tăng nhanh được ngay trong năm nay, do du khách cần thời gian để xác nhận hiệu quả của vaccine, cũng như lo lắng về khả năng các quốc gia có thể đóng cửa một lần nữa nếu như dịch bệnh bùng phát trở lại vì một lý do nào đó.
Với những lý do đó, BVSC cho rằng các chuyến bay quốc tế có thể được nối lại thí điểm bắt đầu từ cuối quý 3/2021, và tăng dần trong quý 4 với tốc độ chậm. Tính chung cả năm 2021, BVSC dự báo lượng khách quốc tế đến Việt Nam đạt 1,8 triệu hành khách (-39% yoy).
Trong năm 2021, BVSC cho rằng khách nội địa vẫn là động lực tăng trưởng chính nhờ (1) các đường bay quốc tế vẫn chưa được nối lại; (2) nhu cầu du lịch, thăm người tham gia tăng sau thời gian giãn cách xã hội; (3) các chính sách ưu đãi của các cơ sở lưu trú, giải trí, vận tải giúp tăng nhu cầu du lịch. Ước tính lượng khách nội địa vận chuyển năm 2021 đạt 34,7 triệu hành khách (+9,39% yoy), bằng 82,1% so với năm 2019.
Theo dõi lộ trình nhận máy bay của các hãng trong năm 2021, BVSC quan sát thấy có khả năng Vietnam Airlines sẽ nhận thêm 3 máy bay, Vietjet nhận 4 chiếc, Bamboo nhận 3 chiếc (trong đó đã nhận 2 chiếc vào 2 tháng đầu năm nay). Trong điều kiện thị trường quốc tế chưa mở cửa và tình hình kiểm soát dịch bệnh được kiểm soát, các hãng sẽ chỉ khai thác được tối đa trung bình khoảng 85% đội bay của mình.
Trong năm 2020, hãng hàng không Viettravel đã được chấp thuận hoạt động từ tháng 1/2021, với ba máy bay thân hẹp cho thị trường nội địa, sẽ lấy một phần khách hàng của các hãng hàng không hiện có. Bên cạnh đó, Bamboo cũng liên tục gia tăng đội bay thông qua hình thức thuê ướt. Tính đến hết năm 2020, Bamboo đã nâng thị phần lên 17,8% từ mức 5,9% trong năm 2019 (biểu đổ trên). Với cạnh tranh ngày càng gia tăng, áp lực rất lớn đối với các hãng hàng không sau này.
Có thể thấy rõ ràng nhất là áp lực giảm giá vé đã xuất hiện từ trước đây, sụt giảm nhanh chóng từ đầu năm 2020 nhằm kích thích nhu cầu đi lại, đồng thời tránh mất hành khách vào các đối thủ khác. BVSC cho rằng xu hướng này sẽ tiếp tục trong năm 2021, làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp vận tải trong ngành, với mức giá trung bình so với năm 2019 trung bình vào khoảng 64,5%.
Trong năm 2021, triển vọng ngành hàng không Việt Nam sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố cụ thể. Hộ chiếu Vaccine – Lời giải cho các chuyến bay quốc tế. Hộ chiếu vaccine là thẻ hoặc giấy chứng nhận điện tử, có thể sử dụng trên ứng dụng điện thoại, được cấp cho những người đã được tiêm vaccine Covid-19, cho phép họ có thể qua được các khu kiểm dịch, không cần phải lấy mẫu thử xét nghiệm hoặc bỏ qua khâu cách ly khi nhập cảnh vào một quốc gia khác, tạo điều kiện nối lại các chuyến bay quốc tế.
Dù đây là ý tưởng cần thiết, nhưng BVSC cho rằng việc triển khai sẽ cần thời gian, sớm nhất là nửa cuối năm 2021, do chưa rõ loại vaccine được tiêm có thể bảo vệ được bao lâu và câu chuyện biến thể của virus ngày càng phức tạp, chưa kể trong khi có nhiều loại vaccine khác nhau với hiệu quả không giống nhau khiến việc các nước phải công nhận vaccine của nhau cũng không phải là chuyện dễ dàng.
Dự báo, trong năm 2021, với kỳ vọng dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn, vaccine được triển khai trên thế giới, cùng ý tưởng về “Hộ chiếu vaccine”, một số đường bay sẽ được mở lại vào cuối năm 2021. Tuy nhiên việc mở lại giai đoạn đầu sẽ bị giới hạn ở một số quốc gia, với tần suất thấp để có thể dễ dàng kiểm soát.
Theo lộ trình thì Việt Nam sẽ nhận 150 triệu liều vaccine thành 7 đợt, trong đó đợt 1,2 sẽ ưu tiên lực lượng đầu ngành cùng nhân viên ngoại giao, hải quan và quân đội. Các đối tượng khác sẽ được tiêm từ đợt thứ 3 trở đi (dự kiến từ cuối quý II/2021 cho đến năm 2022). Cùng với nhu cầu du lịch và đi lại bị dồn nén trong thời gian dài, thị trường vận tải nội địa sẽ nhanh chóng hồi phục, đặc biệt là mua cao điểm du lịch cuối quý 2 đầu quý 3.
Linh Nga