Làng Từ Vân (Thường Tín, Hà Nội) nổi tiếng với nghề may, thêu cờ Tổ quốc từ lâu đời, nhưng đến nay chỉ còn gia đình cô Vương Thị Nhung vẫn đang giữ gìn và phát triển nghề thêu qua các thế hệ.
Trong câu chuyện kể về chặng đường 77 năm làm nghề, các tiền bối trong làng Từ Vân (Lê Lợi) đã tham gia may cờ từ những năm 40 của thế kỷ trước. Khoảnh khắc lịch sử của “làng cờ” Từ Vân diễn ra vào ngày 19/8/1945, khi cuộc tổng khởi nghĩa cướp chính quyền của quân và dân ta nổ ra, cách mạng tháng Tám 1945 thành công, hàng vạn lá cờ đỏ sao vàng tung bay trong nắng thu Ba Đình lịch sử.
Thời điểm đó, không ít người dân làng Từ Vân lên Hà Nội mở cửa hàng buôn bán các sản phẩm thêu, dệt, cờ may truyền thống trên phố Hàng Bông. Nhiều người may mắn còn được trực tiếp tham gia sản xuất tại tổ Cờ Đỏ và được giao nhiệm vụ thiêng liêng may cờ Tổ quốc phục vụ cách mạng.
Trải qua biết bao biến cố, thăng trầm, cho đến nay, nghề thêu và may cờ Tổ quốc ở làng Từ Vân vẫn được duy trì. Hầu hết những lá cờ phục vụ lễ kỷ niệm, đại hội Đảng, các buổi mít tinh chào mừng hay các sự kiện lớn của đất nước… đều do những gia đình, nghệ nhân làng Từ Vân làm ra.
Dù bằng cách ứng dụng máy móc hay sản xuất thủ công trong các sản phẩm, những lá cờ của làng Từ Vân vẫn chứa đựng bao sự tỉ mỉ, cần mẫn, tài hoa và lòng yêu nghề, yêu Tổ quốc của những người thợ.
Đến cổng làng Từ Vân, hỏi tên ai cũng biết đến nhà cô Vương Thị Nhung, bởi không chỉ là người giữ nghề, cô Nhung còn tạo công ăn việc làm cho người trong làng. Từ những đứa trẻ lớp 1 đến các cụ già 80 tuổi đều đến nhà cô Nhung căng khung, thêu cờ.
Nghề may cờ Tổ quốc của gia đình cô Nhung đã có cách đây hơn 70 năm, bắt đầu từ đời của bố ruột là cụ Vương Văn Tháp. Trong số 11 người con, cô là người duy nhất nối nghiệp từ cha, phần lớn anh chị đều đi buôn bán.
Chia sẻ về nghề, cô Nhung tâm huyết: “Công việc đôi khi hơi vất vả, cả ngày lúc nào cũng tất bật nhưng tôi rất tự hào. Nghề thêu vừa là nghề truyền thống của làng, hơn nữa còn là nghề của cha truyền lại, mỗi lá cờ đều mang một phần trái tim của tôi”.
Thêu cờ Tổ quốc cũng là công việc mang lại nguồn thu nhập quanh năm cho gia đình, đặc biệt vào dịp cuối năm, Tết, 2/9. Có những ngày hàng đặt với số lượng lớn, người nhà và thợ phải thức thâu đêm làm để kịp trả cho khách.
Gian nhà của gia đình, xung quanh đều nhuộm đỏ màu vải, các sản phẩm may, thêu được khách đặt làm dày đặc, các lá cờ cỡ lớn phải báo làm trước cả năm. Không chỉ thu hút các cơ quan trong Hà Nội, cô Nhung còn nhận nhiều đơn hàng trải dài từ Bắc vào Nam: Lai Châu, Sơn La, Gia Lai, Tây Nguyên…
Các sản phẩm đặt tùy theo nhu cầu của khách, nhưng thông thường cờ trao thưởng cho cơ quan, cá nhân được thêu tỉ mỉ. Cờ treo đường phố hay các loại cờ nhỏ đặt với số lượng lớn cô Nhung sẽ cắt, in bằng máy và sử dụng khuôn đúc sẵn.
Là người có nhiều năm trong nghề, cô Nhung nhận được sự tin tưởng tuyệt đối từ khách hàng. Với những khách đặt qua email hay điện thoại, từ phần thiết kế đến tạo thành phẩm đều được cô Nhung và gia đình thực hiện chau chuốt và chu đáo.
Chia sẻ về gia đình “cha truyền con nối”, cô Nhung cho biết thêm: “Con gái tôi năm nay 23 tuổi, nhưng đã làm nghề thêu được 15 năm. Con cũng đang tiếp nối bí quyết nghề thêu cờ Tổ quốc từ ông ngoại và tôi”.
Lưu Kỳ