Theo Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế, ngành hàng không toàn cầu có thể sẽ còn phải “đốt” thêm gần 100 tỷ USD trong năm nay để trang trải chi phí hoạt động.
Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) cho biết, các hãng hàng không đã phải chịu thiệt hại tới 510 tỷ USD về doanh số trong năm vừa qua.
Ngành hàng không toàn cầu sẽ còn phải “đốt” thêm gần 100 tỷ USD trong năm nay để trang trải chi phí hoạt động.
Thêm gần 100 tỷ USD trang trải chi phí
Đặc biệt, theo IATA, sau những tổn tổn thất nặng nề vào năm 2020, ngành hàng không toàn cầu có thể sẽ còn phải “đốt” thêm gần 100 tỷ USD trong năm nay để trang trải chi phí hoạt động.
Theo kịch bản mà IATA đưa ra, lượng hàng khách đi máy bay trên toàn cầu trong năm 2021 sẽ thấp hơn cả năm ngoái, và chỉ tương đương 33% mức ghi nhận vào năm 2019, khiến các hãng hàng không bị thua lỗ tới 95 tỷ USD vì chi phí hoạt động.
IATA cho hay, lượng khách hiện nay chỉ bằng khoảng 33 – 38% lượng khách của năm 2019, trước khi đại dịch bùng phát.
Mùa cao điểm kinh doanh của các hãng hàng không rơi thường vào tháng 7, tháng 8 và lợi nhuận của họ trong những tháng này sẽ bù đắp cho những tháng kinh doanh yếu trong năm. Tuy nhiên, IATA cho biết tính đến nay, lượng đặt vé trước cho hai tháng này giảm 78% so với cùng kỳ năm ngoái.
Có thể thấy, IATA đã gióng thêm hồi chuông cảnh báo khi cuộc khủng hoảng do Covid-19 gây ra đối với ngành hàng không quốc tế vượt xa mọi dự báo. Vào năm 2020, các hãng hàng không đã đã nhận được số tiền hỗ trợ là 160 tỷ USD. Tuy nhiên các chương trình hỗ trợ ban đầu của Chính phủ cho các hãng hàng không đang dần cạn kiệt.
Tại báo cáo đưa ra vào cuối năm 2020, IATA cũng đã đưa ra dự báo các hãng hàng không phải chi tiêu trung bình từ 5 đến 6 tỷ USD/tháng trong năm 2021.
Trước tình trạng này, IATA kêu gọi các chính phủ tiếp tục hỗ trợ ngành hàng không trong mùa đông tới bằng các biện pháp cứu trợ bổ sung, bao gồm hỗ trợ tài chính mà không tăng thêm nợ vào bảng nợ vốn đã rất cao.
Tổng Giám đốc IATA, ông A.Giuy-ni-ắc (Alexandre de Juniac) lo ngại, nếu các chương trình hỗ trợ không được thay thế hoặc mở rộng, hậu quả đối với ngành công nghiệp vận tải hàng không sẽ rất thảm khốc.
Ngay cả mùa cao điểm hè vừa qua, các hãng cũng không thể có tích lũy tài chính từ gia tăng sản lượng vận chuyển như thông lệ hằng năm, do vận tải hành khách và hàng hóa chưa phục hồi. Những báo cáo cập nhật hằng tuần của IATA cho thấy, tương lai của ngành hàng không thế giới tiếp tục xấu đi và dự kiến khó chuyển biến khả quan cho đến năm 2022.
Các hãng hàng không Việt Nam cũng không phải ngoại lệ, dù có lợi thế về tốc độ tăng trưởng vận tải cao duy trì liên tục nhiều năm qua và quy mô thị trường nội địa. Tuy nhiên đây cũng là ngành chịu ảnh hưởng đầu tiên, nặng nề nhất trước tác động của dịch Covid-19. Nếu không kể Bamboo Airway, ba doanh nghiệp lớn ngành hàng không gồm Vietnam Airlines, VietJet Air, ACV trong năm 2020 lợi nhuận âm 9.315 tỷ đồng, giảm 134%, doanh thu 66.623 tỷ đồng, giảm 54% so với năm 2019.
Gói cứu trợ duy trì hoạt động
Trong thực tế, từ khi xảy ra đại dịch COVID-19 đến nay, các chính phủ trên thế giới đã chi tổng cộng khoảng 160 tỷ USD hỗ trợ cho ngành này dưới các hình thức viện trợ trực tiếp, trợ cấp tiền lương, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thuế nhiên liệu bay và thuế dịch vụ liên quan.
Đơn cử, Chương trình hỗ trợ nhắm đến hãng hàng không quốc gia như: Lufthansa (Đức) nhận được gói cứu trợ trị giá 10,2 tỷ USD từ quỹ bình ổn kinh tế và bảo lãnh Chính phủ; gói hỗ trợ trị giá 15 tỷ euro từ các chính phủ Pháp, Hà Lan và Ủy ban châu Âu cũng đã đến tay Air France và KLM… Ở khu vực châu Á, Singapore Airlines được chính phủ bảo lãnh bán cổ phiếu và trái phiếu chuyển đổi ước tính khoảng 10,5 tỷ USD, Chính phủ Thái-lan đồng ý với kế hoạch tái cấu trúc Thai Airways trong khi Chính phủ Australia cam kết sẽ gia hạn gói cứu trợ tài chính cho các hãng hàng không nội địa thêm bốn tháng, sau khi đã chi 150 triệu AUD cho gói cứu trợ đầu tiên vào tháng 4.
Tại Việt Nam, các chính sách hỗ trợ cho ngành hàng không đã được ban hành và có hiệu lực từ tháng 3 năm 2020 nhưng chưa phát huy nhiều tác dụng do thời gian thực hiện ngắn và quy mô quá nhỏ so với mức thiệt hại chưa từng có.
Đơn cử, chính sách giảm 50% giá dịch vụ cất, hạ cánh, giá dịch vụ điều hành bay đi/đến đối với các chuyến bay nội địa và quy định mức giá tối thiểu 0 đồng đối với tám dịch vụ hàng không chỉ được áp dụng từ ngày 1-3 đến hết 30-9-2020. Chính sách giảm 30% thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay cũng chỉ áp dụng từ ngày 1-8 tới hết 31-12-2020…
TS Nguyễn Đình Cung, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, so với các nước, chính sách hỗ trợ của chúng ta quá ít, quá ngắn và quá chậm. Kinh tế Việt Nam tuy có khởi sắc từ quý III/2020 nhưng dịch Covid-19 trên thế giới còn diễn biến khó lường. Nếu các hãng hàng không nội địa phục hồi và kinh doanh có lãi trong thời gian tới nhờ vào khả năng kiềm chế dịch bệnh tốt cũng chỉ có tác dụng bù đắp một phần số lỗ hàng chục nghìn tỷ đồng phát sinh từ đầu dịch.
Hiệp hội Hàng không Việt Nam cũng đã đệ trình một gói hỗ trợ chung để cứu thanh khoản, giúp các hãng hàng không duy trì sản xuất, kinh doanh, không để chủ nợ gây khó khăn.
Thy Hằng