Nỗ lực thoát phụ thuộc Trung Quốc về sản xuất, Apple tìm đến Ấn Độ. Thế nhưng nhiều sự cố khiến kế hoạch này gặp khó khăn và có thể là cơ hội cho Việt Nam.
Ấn Độ sở hữu dân số đông nhì thế giới, đồng thời là thị trường điện thoại thông minh đứng thứ hai. Do đó không hề khó hiểu khi Apple liên tiếp có những dự án nhằm tăng cường sự hiện diện tại đây.
Apple tìm đến Ấn Độ nhằm thoát phụ thuộc Trung Quốc về sản xuất
Hồi năm ngoái, Apple đã mở hai cửa hàng ở Mumbai và New Delhi. Đến năm nay, Apple tiếp tục lên kế hoạch mở thêm một cửa hàng mới ở Mumbai và ba cửa hàng tại Bengaluru, Pune và Delhi-NCR.
Trong một tuyên bố, bà Deirdre O’Brien, phó chủ tịch cấp cao về bán lẻ của Apple, bày tỏ sự hào hứng về kế hoạch này, tuy nhiên bà vẫn chưa đưa ra mốc thời gian cụ thể cho các cửa hàng mới.
Các con số chỉ ra rằng trong năm 2023, Apple ăn nên làm ra tại Ấn Độ hơn mọi quốc gia khác trong EU. Báo cáo đầu năm 2024 cho thấy doanh thu Apple tại Ấn Độ đã tăng 42% so với cùng kỳ năm 2023, đạt mức 8,7 tỷ đô. Các lô hàng iPhone tại Ấn Độ tăng 39% so với cùng kỳ năm 2023, ở mức 9,2 triệu chiếc, biến Ấn Độ trở thành thị trường tiêu thụ iPhone lớn thứ năm toàn cầu.
Đồng thời, Apple xác nhận họ đã khởi động dây chuyền sản xuất iPhone 16 tại Ấn Độ. Gã khổng lồ công nghệ này đã bắt đầu mối quan hệ sản xuất với Ấn Độ từ năm 2017 với dòng SE. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Apple muốn giảm bớt sự phụ thuộc sản xuất vào Trung Quốc, đồng thời thâm nhập vào Ấn Độ.
Tuy nhiên số liệu từ J.P. Morgan lại cho thấy những khó khăn nhất định của Apple trong việc sản xuất. Các thống kê chỉ ra rằng nỗ lực chuyển dây chuyền sản xuất iPhone sang Ấn Độ đang chậm hơn dự kiến. Sản lượng iPhone sản xuất tại Ấn Độ hiện tại chiếm 10 – 15% tổng sản lượng. Lúc khởi đầu, Apple đã nhanh chóng đạt được cột mốc này hồi năm ngoái, thế nhưng kể từ đó tỷ suất lại giảm xuống một chữ số. Các báo cáo lúc trước dự đoán đến năm 2025, khoảng 20-25% iPhone sẽ được sản xuất tại Ấn Độ. Tuy nhiên ước tính hiện tại cho thấy phải đến năm 2027, Apple mới làm được như vậy.
Theo J.P. Morgan, tỷ suất lợi nhuận lắp ráp iPhone tại Ấn Độ thấp hơn tại Trung Quốc vì “quy mô hoạt động chưa tối ưu và còn đang trong giai đoạn đầu của quá trình học tập”.
Mọi chuyện càng đi chệch hướng hơn khi nhà máy sản xuất iPhone mới của Apple tại Tata Group (Ấn Độ) sẽ bị tạm dừng vô thời hạn vì vụ cháy vừa qua. Đây là đơn vị duy nhất tại Ấn Độ sản xuất tấm lưng cho iPhone và một số linh kiện khác cho cả Foxconn lẫn Apple. Như vậy, khoảng 10-15% sản lượng iPhone sẽ bị ảnh hưởng. Hơn thế nữa Ấn Độ đang sắp vào mùa lễ hội kéo dài từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11. Ước tính cho thấy doanh số bán iPhone tại địa phương có thể đạt 1,5 triệu chiếc iPhone 15 và 15 trong dịp này.
Trước tình cảnh này, có thể Apple sẽ phải nhập khẩu thêm linh kiện và các bộ phận quan trọng của máy từ Trung Quốc hoặc những nhà cung cấp khác.
Thông thường các nhà cung cấp sẽ dự trữ tấm lưng iPhone với số lượng đủ dùng trong 3 đến 4 tuần. Tuy nhiên Apple có vẻ có đủ hàng cho 8 tuần, vậy nên việc nhà máy Ấn Độ tạm ngừng sản xuất sẽ không gây tác động ngay lập tức.
Thế nhưng nếu tình trạng này kéo dài, Apple có thể phải thiết lập một dây chuyền sản xuất khác tại Trung Quốc, hoặc bổ sung thêm nhân lực ở Trung Quốc để bù cho phần Ấn Độ bị thiếu hụt.
Đây không phải lần đầu tiên Apple hoặc các nhà thầu của họ bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về lao động Ấn Độ. Hồi năm ngoái, hai nhà cung cấp Foxlink và Pegatron phải tạm ngừng sản xuất trong thời gian ngắn vì sự cố cháy nổ. Chính quyền sau đó tuyên bố phần lớn thiết bị phòng cháy chữa cháy tại Foxlink không hoạt động. Hoặc các nhà thầu Wistron và Foxconn cũng bị ảnh hưởng bởi tình trạng bất ổn lao động trong những năm gần đây.
Với những gián đoạn trước mắt ở dây chuyền sản xuất tại Ấn Độ, phương án tốt nhất mà Apple có thể thực hiện vẫn là quay lại với Trung Quốc. Điều này có thể đi ngược lại chiến lược giảm phụ thuộc Trung Quốc của họ, nhưng là điều cần thiết để đáp ứng nhu cầu hiện tại về iPhone, đặc biệt khi mùa mua sắm tại Ấn Độ lẫn thế giới đang đến gần.
Đây cũng có thể là cơ hội tiềm năng cho Việt Nam trong việc thu hút việc sản xuất cho Apple về. Trong cuộc gặp gỡ với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhân dịp Tuần lễ cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 chiều 23/9 (giờ địa phương), Phó Chủ tịch Apple Nick Ammann đánh giá Việt Nam không chỉ là thị trường tuyệt vời đối với tập đoàn này, mà còn là một cứ điểm sản xuất của Apple để cung cấp hàng hóa của mình cho thế giới.
Ông Nick Ammann nhấn mạnh nhiều sản phẩm trọng yếu của Apple ngày nay đang được sản xuất tại Việt Nam và nhờ có sự hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam nên tập đoàn đang phát triển và mở rộng sản xuất; đồng thời đánh giá cao triển vọng đầu tư vào Việt Nam, cũng như giá trị của thị trường Việt Nam trong chiến lược toàn cầu và tiềm năng tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng các sản phẩm quan trọng của tập đoàn.