Theo số liệu của Hiệp hội Thủy sản Việt Nam, xuất khẩu thủy sản ghi nhận nhiều mốc kỷ lục về doanh số, kỷ lục về tăng trưởng trong nửa đầu năm nay so với cùng kỳ các năm trước. Cụ thể, ngành thủy sản đã thu về 5,7 tỷ USD, tăng gần 40% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó phải kể đến kỷ lục của mặt hàng cá tra với doanh số 1,4 tỷ USD, tăng 82%. Mặt hàng tôm xuất khẩu vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất (40%) với gần 2,3 tỷ USD. Các mặt hàng hải sản dù khó khăn về nguyên liệu vẫn giữ được tăng trưởng từ 12 – 55% so với cùng kỳ năm trước, mang về trên 2 tỷ USD.

Bối cảnh thuận lợi giúp hàng loạt doanh nghiệp thủy sản báo lãi tăng mạnh trong quý II và nửa đầu năm, có đơn vị lập kỷ lục mới. Điển hình như Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC) báo lợi nhuận hơn 788 tỷ đồng, tăng 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức lợi nhuận cao nhất của “nữ hoàng cá tra” kể từ khi niêm yết vào quý IV/2007. Doanh nghiệp hoàn thành gần 84% kế hoạch lợi nhuận cả năm.

Giải trình về kết quả kinh doanh, “nữ hoàng cá tra” Vĩnh Hoàn cho biết do sản lượng và giá bán đều tăng là động lực giúp lợi nhuận quý II cũng như nửa đầu năm tăng cao. Hầu hết các thị trường xuất khẩu chính của Vĩnh Hoàn đều phục hồi tốt trong nửa đầu năm, đặc biệt là thị trường Mỹ. Giá xuất khẩu cá tra vào Mỹ cũng lập đỉnh 5 USD/kg, cao hơn gần 2 USD có với cùng kỳ năm trước.

Tương tự, 3 tháng qua, Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (FMC) cũng đạt lãi cao nhất kể từ khi niêm yết vào quý IV/2006. Doanh nghiệp này ghi nhận hơn 118 tỷ đồng lãi sau thuế, tăng gần 30% so với cùng kỳ 2021.

Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia – IDI – một doanh nghiệp cá tra niêm yết nữa cũng ghi nhận lãi sau thuế tăng trưởng mạnh mẽ trong kỳ. Cụ thể, trong quý 2/2022, doanh thu thuần của IDI đạt 1.578 tỷ đồng, tăng 40,5% so với cùng kỳ. Lợi nhuận gộp đạt 378 tỷ đồng, tăng 247% (tăng gần 3,5 lần so với cùng kỳ). Lợi nhuận sau thuế quý 2/2022 của công ty theo đó là 203 tỷ đồng, tăng hơn 18 lần cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế nửa đầu năm nay, doanh thu thuần đạt 2.727 tỷ đồng, tăng 45,6%. Lãi sau thuế của công ty là 390 tỷ đồng, tăng 18,5 lần so với cùng kỳ.

Theo lãnh đạo I.D.I, doanh số bán hàng tăng hơn 40% nhưng lợi nhuận gộp tăng gần 3,5 lần là do công ty chủ động được nguồn cung cấp nguyên liệu giá tốt và giá cá xuất khẩu tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, lợi nhuận khác cũng tăng hơn 27% do công ty ký thêm hợp đồng dịch vụ cho thuê tài sản để tối đa hóa hiệu quả các hạng mục tài sản của công ty.

“Vua tôm” Minh Phú (Công ty cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú) chưa công bố báo cáo tài chính hợp nhất nhưng báo cáo riêng cũng cho thấy có mùa kinh doanh thuận lợi. Lãi sau thuế của công ty mẹ hơn 196 tỷ đồng, tăng 2,5 lần so với cùng kỳ.

Như vậy, nhu cầu phục hồi mạnh từ các thị trường xuất khẩu đã giúp hầu hết các doanh nghiệp thủy sản báo lãi trong quý II/2022, thậm chí có những doanh nghiệp còn lập kỷ lục mới.

Tuy nhiên nhiều đơn vị dự đoán kịch bản hưởng lợi từ giá thủy sản cao sẽ không kéo dài. Theo SSI Research, hầu hết công ty báo cáo tồn kho tại các thị trường xuất khẩu (đặc biệt là Mỹ) đạt mức cao, do khối lượng nhập khẩu lớn trong 5 tháng đầu năm. Cùng với việc vào mùa thủy sản thấp điểm, các công ty dự báo tăng trưởng xuất khẩu sẽ giảm tốc trong quý III/2022.

Về diễn biến giá, VnDirect dự báo có thể kém tích cực hơn so với giai đoạn nửa đầu năm ở cả cá tra và tôm khi nguồn cung mặt hàng này tăng trở lại cùng với nhu cầu tại các thị trường chính dần ổn định. Điều này khiến biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp trong ngành bị thu hẹp.

Ngoài kịch bản kém lạc quan về giá, ngành thủy sản còn đối mặt với rủi ro thiếu hụt nguồn cá, tôm nguyên liệu khi các hộ nuôi không tăng diện tích do thận trọng.

Báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) cũng chỉ ra thiếu nguyên liệu đang là thách thức lớn nhất với xuất khẩu thủy sản trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, thiếu hụt này có thể là khó khăn ngắn hạn, các doanh nghiệp phải nỗ lực phát triển chuỗi giá trị bền vững để tránh thiếu nguyên liệu đầu vào trong tương lai.

Dù gặp nhiều thách thức, nhưng các oanh nghiệp xuất khẩu thủy sản vẫn kỳ vọng nhu cầu sẽ tăng nhanh trong tháng 9, ngay trước kỳ nghỉ lễ từ tháng 11 đến tháng 12.

Linh Nga