Căng thẳng ở Biển Đỏ suốt từ cuối năm ngoái đến nay vẫn đang khiến cho giá cước vận tải biển tăng lên ở mức cao, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất khẩu của nhiều ngành hàng nông sản chủ lực.
Thông tin từ Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Cần Thơ), dù sản lượng gạo của doanh nghiệp xuất đi EU và Mỹ không nhiều so với các thị trường châu Á, nhưng giá cước vận tải biển biến động mạnh cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới doanh nghiệp. “Trước đây xuất gạo đi châu Âu, cước phí chỉ dưới 1.000 USD/container, nhưng nay tăng lên 3.000 – 4.000 USD/container, khó khăn thực sự đổ dồn lên vai doanh nghiệp”, đại diện Trung An chia sẻ.
Còn theo Tập đoàn Vina T&T Group, mỗi tuần đơn vị này xuất hàng chục container trái cây tươi sang thị trường Mỹ, EU. Gần đây, căng thẳng tại Biển Đỏ khiến cước vận tải biển tăng 30-50%, thời gian vận chuyển tăng thêm khoảng 15 ngày. Điều này ảnh hưởng nhiều tới chất lượng hàng nông sản.
Doanh nghiệp gặp khó vì giá cước vận tải biển tăng cao.
Ngành điều là một trong những ngành hàng xuất khẩu nhiều sang các thị trường Mỹ, EU … Vì vậy, chi phí vận tải biển leo thang do căng thẳng ở Biển Đỏ đang gây ra mối lo ngại không nhỏ cho các doanh nghiệp xuất khẩu điều.
Theo ông Phạm Văn Sâm, Chủ tịch HĐQT Hanfimex Group, giá cước vận tại biển đến EU, trước đây khoảng 1.000 USD với 1 container 20 ft (xếp hàng nguyên ccontainer) đã tăng lên tới 3.500 USD; với 1 container 40 ft (xếp hàng nguyên container) đã từ mức 1.500 USD tăng lên tới 4.850 USD. Như vậy, giá cước vận tải biển sang châu Âu đã tăng từ 3,2-3,5 lần, là mức tăng rất mạnh.
Tương tự, một thương nhân ngành gỗ cho biết, cước phí vận tải biển tăng chóng mặt trong thời gian qua đã khiến cho một số khách hàng châu Âu đề nghị nhà cung ứng Việt Nam tạm dừng giao hàng. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới xuất khẩu đồ gỗ Việt Nam sang châu Âu, một trong những thị trường quan trọng nhất của ngành công nghiệp gỗ thế giới.
Theo Cục Hàng hải Việt Nam, hiện tại mức giá vận chuyển container từ châu Á đi châu Âu, châu Mỹ đã cao hơn khoảng 88% so với mức giá trước đại dịch Covid-19. Theo đó, giá cước từ Việt Nam đi cảng khu vực Tây Mỹ là 2.650 USD/container 40 feet, đi cảng khu vực Đông Mỹ là 3.900 USD/container 40 feet, đi châu Âu là 4.900 USD/container 40 feet (theo báo giá của một số hãng tàu).
Điều đáng lo ngại là, ngoài việc tăng giá vận chuyển, thị trường vận tải cũng xảy ra việc hủy, bỏ chuyến khi trên các tuyến vận chuyển hàng hải chính của thế giới (xuyên Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, châu Á – Bắc Âu và Địa Trung Hải) đã có 78/650 tuyến bị hủy trong khoảng thời gian từ tuần thứ 2 của tháng 1/2024 đến giữa tháng 2/2024, tỷ lệ hủy chiếm 12%.
Đang phải đối mặt với việc giá cước vận tải biển tăng cao, các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa nói chung, xuất khẩu nông sản nói riêng, lại thêm phần lo lắng khi các hãng tàu tăng phí và phụ phí.
Theo Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam, từ giữa tháng 2/2024, hàng loạt hãng tàu như KMTC, CKL, NSS, HIEUNGA … đã điều chỉnh THC (phụ phí xếp dỡ tại cảng) theo hướng tăng lên, với mức tăng của mỗi loại dịch vụ container từ 9,2 đến 20%. Điều đáng chú ý là các hãng tàu đều tiến hành niêm yết thay đổi phí, phụ phí trước thời gian điểu chỉnh 15 ngày mà không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí.
Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam nhận định, hành vi điều chỉnh THC đợt này không phải là lần đầu tiên. Điều này đặt ra thách thức rất lớn đối với quốc gia trong công tác quản lý hãng tàu nước ngoài và bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cảng biển và logistics Việt Nam.
Lo ngại trước tình trạng giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container đi châu Âu, châu Mỹ tăng cao, Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) đã yêu cầu hỗ trợ vận chuyển hàng hóa container đi châu Âu, châu Mỹ. Theo đó, bộ này yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành hàng hải chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan bảo đảm hệ thống cảng biển thông suốt trên toàn quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu; đồng thời, nghiên cứu, triển khai ngay các giải pháp để nâng cao hiệu quả khai thác kết cấu hạ tầng hàng hải.
“Cục Hàng hải có trách nhiệm đẩy nhanh thủ tục ra – vào cảng và việc xếp dỡ hàng hóa đối với tàu thuyền vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, đặc biệt là hàng container đi châu Mỹ, châu Âu. Đồng thời, khẩn trương làm việc với hãng tàu có tuyến vận tải đi châu Mỹ, châu Âu để kêu gọi và thu hút các hãng tàu duy trì tuyến, bổ sung chỗ, vỏ container về Việt Nam, nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải hàng hóa”, Bộ GTVT yêu cầu.
Minh Anh