Là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19 song bán lẻ cũng là ngành lấy lại sức bật mạnh mẽ trong giai đoạn phục hồi và phát triển.
Trợ lực của sự phát triển
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, tính chung 10 tháng năm 2022, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 4.643,6 nghìn tỷ đồng, tăng 20,2% so với cùng kỳ năm trước.
Khảo sát doanh nghiệp Bán lẻ của Vietnam Report cũng cho thấy, 53,8% số doanh nghiệp bán lẻ hiện đã đạt hiệu quả kinh doanh bằng và vượt mức trước đại dịch. Khảo sát cũng chỉ ra rằng tỷ lệ doanh nghiệp phục hồi kinh doanh vận hành các chuỗi bán lẻ hàng lâu bền cao hơn hẳn so với chuỗi hàng tiêu dùng nhanh. Đặc biệt, trong sự phục hồi của các doanh nghiệp ngành bán lẻ có dấu ấn mạnh mẽ của chuyển đổi số. Doanh nghiệp có tốc độ chuyển đổi số nhanh, toàn diện thì sự hồi phục càng mạnh mẽ.
Các doanh nghiệp được tôn vinh trong chương trình Tin Dùng năm nay có sự bứt phát trong chuyển đổi số
Tại chương trình Tin Dùng Việt Nam 2022, đại diện nhiều nhà bán lẻ tại Việt Nam đều chung quan điểm: những tổn thất trong đại dịch, với khả năng linh hoạt khi rủi ro xảy ra, các doanh nghiệp chú tâm hơn vào việc số hoá cơ cấu hoạt động. Chuyển đổi số là công cụ hiệu quả để các thương hiệu nắm bắt trải nghiệm khách hàng trên nền tảng số, tối ưu vận hành, quản lý vận hành dễ dàng, quản lý tốt đội ngũ nhân viên, nâng cao năng suất lao động cho doanh nghiệp, tăng khả năng cạnh tranh, giúp khách hàng có trải nghiệm xuyên suốt tốt hơn và mượt mà hơn.
Đây chính là xu hướng được các nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam hướng tới. Bà Phạm Thuỳ Linh – Giám đốc đối ngoại và đầu tư của tập đoàn Central Retail Việt Nam cho biết: tập đoàn đã nhanh chóng thay đổi kênh bán hàng theo sự thay đổi thói quen của người tiêu dùng. Đó là tăng cường kênh bán hàng trực tuyến và đa kênh trên các nền tảng số phổ biến hiện nay bên cạnh kênh bán hàng trực tiếp.
Trong khi đó, ở hệ thống siêu thị Aeon, thông qua việc thúc đẩy phát triển các ứng dụng di động, thanh toán không dùng tiền mặt bằng ví điện tử, quầy thanh toán tự động, khách hàng chỉ cần ứng dụng thanh toán có mã QR là có thể thanh toán các dịch vụ, sản phẩm một cách nhanh chóng, dễ dàng mà không cần đến tiền mặt. Còn hệ thống MM Mega Market Việt Nam hướng đến cá nhân hoá trải nghiệm cho B2B (khách hàng doanh nghiệp) bằng ứng dụng riêng…
Nhìn xa hơn để bứt phá
Những xu thế phát triển trên trước đây từng được nhiều doanh nghiệp trong ngành bán lẻ nghĩ tới nhưng việc triển khai chậm chễ hoặc không đồng bộ. Chỉ đến khi cú hích của COVID -19, sự thay đổi này mới diễn ra nhanh đến bất ngờ, góp phần tăng doanh thu, gia tăng tệp khách hàng mới là các bạn trẻ năng động, hiện đại, thích sự tiện nghi và trải nghiệm.
Thị trường bán lẻ Việt Nam vì thế đang ở giai đoạn sôi động. Theo TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), trong khi mô hình bán hàng truyền thống vẫn đang đáp ứng phần lớn nhu cầu tiêu dùng của tại Việt Nam thì doanh nghiệp bán lẻ tạo thêm thế chân kiềng mới thông qua việc phát triển các nền tảng đa phương tiện, đa hình thức, các kênh mua sắm online hoặc sàn thương mại điện tử.
Máy chọn món tự động thanh toán bằng nhiều hình thức là sản phẩm số mang tính trải nghiệm cao ở Aeon
TSKH Phan Xuân Dũng gọi đây là cách nhìn xa được doanh nghiệp chuẩn bị sẵn trong nền kinh tế chuyển đổi số đang chuyển biến rất mau lẹ. Phân tích về vấn đề này, TSKH Phan Xuân Dũng cho hay, chuyển đổi số không phải là đánh mất đi mô hình cũ mà là tận dụng sự thay đổi đó để ngành bán lẻ có thể hòa nhập đúng, chiếm lĩnh thị trường trong tương lai.
Không chỉ là sự thay đổi về tư duy, trong “cơn sóng” chuyển đổi số hiện nay, mục tiêu của nhiều nhà bán lẻ là một giải pháp đa năng cho công cuộc chuyển đổi số. Các doanh nghiệp bán lẻ tìm kiếm một công cụ có thể cùng lúc xử lý tốt các vấn đề của mô hình bán lẻ truyền thống; đồng thời khai thác tối đa cơ hội trong bán hàng trực tuyến đa kênh, nhằm tháo gỡ khó khăn trong quá trình hồi phục kinh tế, thậm chí là tìm được trong đó cơ hội để phát triển, bứt tốc.
Cạnh tranh của các doanh nghiệp bán lẻ không chỉ từ các chương trình khuyến mại, giảm giá hấp dẫn mà bằng cách tối ưu và mở rộng chuỗi giá trị tới khách hàng. Chiến lược này được chia làm 3 giai đoạn chính: thu thập dữ liệu sản phẩm, khách hàng, địa điểm bằng cách số hoá việc giao dịch với khách hàng (tư vấn trực tuyến, bán hàng trên mạng, thanh toán trực tuyến, lưu trữ dữ liệu khách hàng…), tối ưu hoá các khâu dựa trên dữ liệu khách hàng (tối ưu hoá quy trình xử lý đơn hàng, vận chuyển giao nhận…), thiết kế lại mô hình kinh doanh (mở rộng dịch vụ mới, tạo hệ sinh thái) đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng.
Điển hình cho mô hình trên là các hệ thống phân phối có xuất phát điểm là kinh doanh hàng tiêu dùng như Winmart, Aeon, Lotte… hay quy mô nhỏ hơn có chuỗi cửa hàng tiện ích Circle K đều hướng đến xây dựng hệ sinh thái riêng. Trong đó, Winmart có khả năng đáp ứng 80% chi tiêu tiêu dùng, từ nhu yếu phẩm, F&B, dịch vụ tài chính, viễn thông, chăm sóc sức khoẻ và đang tiến tới giải trí trên nền tảng số. Aeon tích hợp trở thành tổ hợp mua sắm, vui chơi giải trí, dịch vụ ăn uống với những trải nghiệm số hàng đầu được giới trẻ rất ưa chuộng.
Hạnh Lê