Mới đây, Posco VST (Hàn Quốc) cùng một số ít doanh nghiệp Việt Nam đã lên tiếng phản đối quyết định về việc đưa một số sản phẩm thép không gỉ thuộc series 200, cụ thể là các mẫu GD1 và GD2 vào Tiêu chuẩn quốc gia.

Lý giải cho hành động này, Posco VST đưa ra một số luận điểm bao gồm: GD1 và GD2 là các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, chất lượng thấp; các sản phẩm này chiếm chưa đến 10% tổng sản lượng tiêu thụ; sản phẩm có độ ăn mòn thấp, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng…

thep

Ngay sau đề xuất của Posco VST, lãnh đạo 32 doanh nghiệp sản xuất thép không gỉ tại Việt Nam đã đồng loạt ký tên vào văn bản kiến nghị, gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Khoa học – Công nghệ và Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường Việt Nam phản bác các luận điểm của Posco VST.

Trong văn bản này, lãnh đạo của 32 doanh nghiệp sản xuất thép không gỉ nhấn mạnh: Posco VST và một số doanh nghiệp Việt Nam phản đối quyết định này chủ yếu là doanh nghiệp thương mại, đang kinh doanh mặt hàng thép không gỉ dạng cuộn cán nguội. Các doanh nghiệp này không hoàn toàn tham gia vào hoạt động sản xuất và kinh doanh mặt hàng series 200, nên không thể hiểu một cách đầy đủ về thị trường của mặt hàng này tại Việt Nam.

Liên quan tới các luận điểm mà Posco VST đưa ra, trao đổi với phóng viên, ông Trần Văn Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Tiến Đạt cho hay, nhiều luận điểm được đưa ra thiếu căn cứ khoa học.

Cụ thể, với luận điểm GD1 và GD2 là sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, chất lượng thấp, ông Hưng cho rằng, hiện nay chưa có bất kỳ tài liệu nào nói rằng GD1 và GD1 là sản phẩm có chất lượng thấp. Trước đó, việc đưa ra tiêu chuẩn cho 2 sản phẩm này được thực hiện bởi cơ quan có đủ thẩm quyền và năng lực, đó là Viện tiêu chuẩn, thuộc Bộ Khoa học – Công nghệ.

Bên cạnh đó, rất nhiều cơ quan khác cùng tham gia nghiên cứu, đánh giá và được đưa ra các hội đồng khoa học thẩm định, để cho thấy rằng đây là loại thép không gỉ, có tính chất chống ăn mòn.

Phía Posco VST cũng cho rằng, GD1 và GD2 là sản phẩm chiếm chưa đến 10% tổng sản lượng tiêu thụ. Tuy nhiên, theo ông Hưng, 2 sản phẩm thép không gỉ này đang chiếm tỷ trọng khá lớn tại Việt Nam, thậm chí còn là sản phẩm xuất khẩu chủ lực của các doanh nghiệp sản xuất trong nước.

Bởi lẽ, theo thống kê sơ bộ của 32 doanh nghiệp trên, tổng sản lượng thép không gỉ tiêu thụ trong nước năm 2022 là khoảng 381.000 tấn, trong đó mặt hàng thép không gỉ series 200 có sản lượng vào khoảng 104.000 tấn, chiếm tỷ trọng khoảng 27,3%.

“Ngoài sản xuất các sản phẩm trên để tiêu thụ trong nước, các nhà sản xuất thép không gỉ của Việt Nam đã và đang xuất khẩu loại hàng này sang nhiều thị trường khá như Hà Lan, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan và cả Hàn Quốc”, ông Hưng nói.

Ông Hưng nhấn mạnh: Hiện nay, các sản phẩm thép không gỉ series 200 được ứng dụng rất nhiều tại Việt Nam, như đồ gia dụng, nội thất, các loại máy móc,… nhằm thay thế cho các sản phẩm tương tự dùng bằng thép, thép mạ kẽm với ưu điểm có tính chống ăn mòn chấp nhận được, dễ gia công, cơ tính tốt.

Do đó, nếu các chủng loại thép này không còn tồn tại trên thị trường Việt Nam, người tiêu dùng sẽ phải sử dụng sản phẩm thép khác có giá đắt hơn, thừa công năng sử dụng, có thể thiệt hại kinh tế cho người tiêu dùng.

“Các nhà xuất khẩu của Việt Nam khi đó sẽ phải khoanh tay đứng ngoài sân chơi quốc tế và nguy cơ lớn hơn nữa là các thành phẩm, sản phẩm gia dụng được sản xuất bằng loại thép này sẽ được nhập vào thị trường Việt Nam sẽ cạnh tranh hoàn toàn với sản phẩm được sản xuất trong nước về giá. Điều này sẽ tổn hại đến nền sản xuất cơ khí trong nước, gây nhiều khó khăn nhất là trong bối cảnh các nhà sản xuất trong nước đang cố gắng tồn tại sau đại dịch Covid-19”, ông Hưng nhấn mạnh.

Trước đó, vào năm 2019, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thép không gỉ đã được thông qua, và bắt đầu có hiệu lực từ ngày năm 2020.

Tại Quy chuẩn này quy định các mặt hàng thép không gỉ series 200 sẽ không được lưu hành kể từ ngày 1/1/2020. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, các mặt hàng thép không gỉ thuộc series 200 đang được tiêu thụ rất nhiều trên thị trường và cũng là sản phẩm sản xuất chủ lực của các doanh nghiệp trong nước.

Do đó, khi đột ngột bị cấm lưu hành, các doanh nghiệp sản xuất thép không gỉ trong nước sẽ chịu thiệt hại rất lớn và sẽ khiến giá cả của các sản phẩm này tăng cao đột biến. Vì vậy, các doanh nghiệp đã kiến nghị  lùi thời hạn thực hiện Quy chuẩn quốc gia về thép không gỉ sang năm 2023, để các doanh nghiệp trong nước tìm ra giải pháp. Và kiến nghị này đã được chấp thuận.

Đến tháng 11/2022, tại Hội nghị các Tiêu chuẩn Việt Nam về Thép không gỉ làm khuôn mẫu và đồ gia dụng do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, các doanh nghiệp đã nghe kết luận của các nhà khoa học sau gần một năm nghiên cứu về chất lượng và khả năng áp dụng của sản phẩm seri 200 – cụ thể là 2 sản phẩm GD1 và GD2 – tại thị trường Việt Nam, về tính phù hợp của vật liệu GD1 và GD2 khi vật liệu này đủ đạt tiêu chuẩn Việt Nam đối với thép không gỉ.

Quyết định này dự kiến sẽ được hoàn tất để có thể đưa vào áp dụng vào ngay đầu năm 2023.

Phương Uyên