Đã từng là một trong những trung vệ hay nhất mà thế giới từng chứng kiến – Alessandro Nesta, người nâng cú xoạc bóng lên tầm nghệ thuật.
Bảy năm trước, Nesta thông báo giải nghệ. Và từ đó cho đến nay bóng đá Italy vẫn miệt mài trên đường tìm kiếm một hậu vệ có thể tiệm cận đến đẳng cấp của anh. Giorgio Chiellini, Andrea Bazargli, Leonardo Bonucci, Angelo Ogbonna, Domenico Criscito… đều là những hậu vệ giỏi, nhưng họ còn cách trình độ của Nesta một khoảng cách rất dài. Còn nói về sự ung dung và lãng tử, chẳng biết bao giờ thế giới mới tìm thấy một Nesta thứ hai nữa.
Anh sinh ra và lớn lên ở thủ đô của Italy, là con trai một CĐV nhiệt thành với Lazio. Vì quá yêu đội bóng ấy nên khi AS Roma đề nghị chiêu mộ cậu con trai vào đội trẻ, ông Giuseppe một mực từ chối. Phải đến khá lâu sau, Nesta mới được nhận vào Lazio Giovanili, tức đội trẻ của Lazio năm 1985. Ở đó, anh chơi nhiều vị trí khác nhau, bao gồm cả tiền đạo lẫn tiền vệ rồi mới chuyển xuống đá như một hậu vệ. Nesta sau này có nói chính những ngày tháng đá ở vị trí tấn công đã giúp anh hiểu được tâm lý và cách di chuyển của những cầu thủ tấn công.
Năm 1993, Nesta lần đầu tiên xuất hiện ở đội một Lazio. Ngày 13/3/1994, anh đá trận chính thức đầu tiên cho Lazio, trận hòa 2-2 với Udinese, chỉ một tuần trước sinh nhật lần thứ 18. Cái tên Nesta sau đó trở nên nổi tiếng vì làm… gãy chân Paul Gascoigne, ngôi sao sáng nhất của Lazio bấy giờ. Tiền vệ người Anh chân thương sau khi vào bóng với Nesta trên sân tập.
Chỉ ba năm sau khi Dino Zoff cho Nesta cơ hội ra mắt đội một, Sven Goran Eriksson đã chính thức trao băng thủ quân cho anh vào năm 1997. Khi ấy anh mới có 21 tuổi. Và cùng với một thủ quân tuổi đôi mươi khác là Francesco Totti bên phía Roma, Nesta đã tạo nên một cặp song hùng kỳ hiệp của bóng đá thủ đô Italy. Họ là linh hồn của hai đội bóng mang đầy thù hận. Một bên là hậu vệ, bên kia là tiền đạo. Nhưng cả hai đều mang cái nét hào hoa, lãng tử của một thời đại mà cầu thủ đẹp trai của Italy nhiều như lá mùa thu.
Để nói về cuộc đời và sự nghiệp của Nesta, chỉ một từ để mô tả là đủ: Đẹp.
Nesta có một bộ sưu tập không tồi, với ba scudetto, ba Cup Italy, một Cup C2, hai Champions League, một lần vô địch World Cup các CLB trong hai màu áo hai màu áo Lazio rồi Milan. Với tuyển Italy, anh có một chức á quân Euro và một lần vô địch thế giới. Khi Nesta giải nghệ, ai cũng thống nhất anh là một trong những hậu vệ hay nhất lịch sử bóng đá thế giới, là hậu vệ cuối cùng mang đầy đủ những chuẩn mực của xứ sở chuyên sản sinh ra những cầu thủ đánh chặn. Pele, khi được yêu cầu bầu chọn 125 cầu thủ hay nhất còn sống, đã điền tên Nesta vào danh sách.
Nesta cũng có gương mặt đẹp, cái đẹp lãng tử mà vẫn đầy chất nam tính. Euro 2000, Nesta hợp cùng với Fabio Cannavaro và Paolo Maldini tạo thành hàng phòng ngự… đẹp trai nhất trong lịch sử. Anh cũng có một mối tình rất đẹp với Gabriela Pagnozzi, người sau này sẽ trở thành vợ anh và là mẹ của hai đứa con. Gabriela làm việc cho Liên đoàn bóng đá Italy trong thời gian diễn ra World Cup 1998 tại Pháp. Ngày ấy, Nesta dính chấn thương ngay vòng bảng và buồn bã vì sẽ bỏ lỡ tất cả những trận đấu ở vòng knock-out. Trong giây phút chán chường ấy, nàng đến an ủi chàng. Và mối tình chớm nở ở mùa hè nước Pháp đã kéo dài suốt 18 năm chung thủy. “Nước Pháp mang đến cho tôi ca chấn thương, nhưng nó bù cho tôi một mối tính. Chấn thương sau đó ra đi, mối tình thì vẫn ở lại,” Nesta nói.
Nesta còn đẹp ở cách mà anh chơi bóng. Khi nói đến các hậu vệ, chúng ta thường nghĩ đến những kẻ dữ tợn, băm bổ và chạy hộc tốc theo tiền đạo đối phương. Nhưng Nesta, cùng với Maldini, đã xóa tan cái định kiến ấy. Hai anh chứng tỏ là một hậu vệ thì vẫn có thể chơi ung dung, đĩnh đạc và đẹp mắt như thường. Mái tóc, gương mặt và ánh mắt như biển Địa Trung Hải của họ đã bao lần theo các cô gái vào trong những giấc ngủ.
Nhưng Nesta khác với Maldini ở một điểm: quan điểm về quả xoạc bóng, thứ vũ khí tối thượng của các hậu vệ. Maldini nói: “Tôi chỉ xoạc bóng sau khi đã phạm một sai lầm. Tôi không cho việc xoạc bóng là một thước đo trung vệ giỏi. Tôi không nhớ ở bất kỳ một trường lớp dạy bóng đá nào chỉ cho các học viên xoạc bóng cả. Một hậu vệ giỏi là một hậu vệ có thể lấy quả bóng mà không cần phải xoạc”.
Quan điểm của Maldini cũng được chia sẻ trên toàn thế giới. Alex Ferguson, trong thời đại bùng nổ của thống kê, phạm một sai lầm nghiêm trọng: bán Jaap Stam đi vì thống kê tổng kết trong mùa bóng cuối cùng của hậu vệ Hà Lan cho thấy anh xoạc bóng ít hơn hẳn những mùa trước. Sau này, Ferguson mới thừa nhận là ông đã sai. Bởi vì Stam xoạc ít hơn, nhưng lại chơi bóng hiệu quả hơn rất nhiều.
Nhưng Nesta không xem những quả xoạc bóng là giải pháp cuối cùng như Maldini nói, anh xem đấy là một thú vui. Đấy vừa là một thiên bẩm tự nhiên lại vừa là thứ kinh nghiệm được tích lũy theo năm tháng. Cú xoạc bóng của Nesta luôn đạt đến đỉnh cao của hai yếu tố: nhanh và chuẩn. Dễ làm chúng ta nhớ về những chú báo trên thảo nguyên, vừa mạnh mẽ nhưng cũng vô cùng uyển chuyển.
Nesta đã đương đầu với những tiền đạo hay nhất thế giới trong thời đại của anh. Có người rất mạnh về sức vóc, có kẻ chạy nhanh như bay, có người thì dùng kỹ thuật lắt léo, có kẻ lại âm thầm rình rập cơ hội. Nhưng bất luận đối phương thi triển sở trường nào đi nữa, Nesta vẫn sẵn sàng dùng “độc chiêu” để đáp trả.Trừ Ronaldo “người ngoài hành tinh” lúc còn ở đỉnh cao phong độ, Nesta chưa từng thua sút trong bất kỳ một cuộc đối đầu tay đôi nào, kể cả khi đối phương là Lionel Messi.
Trong một cuộc phỏng vấn trước World Cup 2014, với tư cách đại sứ của một nhãn hàng, Nesta nói rằng đối thủ đỉnh cao nhất mà anh từng đối đầu là Messi. Anh không hề nhắc đến bất cứ từ nào là “sợ” hay “đáng ngại”. Và ngay cả cầu thủ được đánh giá là hay nhất đương đại ấy cũng từng tức tối sau khi nhận cú xoạc bóng gọn gàng trong vòng cấm của trung vệ người Italy ở Champions League năm 2011. Khi đó Nesta đã 35 tuổi, và cả ba bàn Messi có được vào lưới Milan trong bốn cuộc đối đầu mùa đó (hai vòng bảng, hai vòng 16 đội) đều đến từ… chấm phạt đền.
Sau đó một mùa giải, ở lượt về vòng 16 đội, Messi lần đầu tiên ghi bàn bằng bóng sống vào lưới Milan, nhưng một phần có lẽ vì Nesta không còn trên sân. Năm 2012 người lãng tử ấy đã sang Mỹ thi đấu.
Một hậu vệ xoạc bóng, thường mắt sẽ nhắm tịt lại, mặt nhăn nhó rất khó coi, sau khi đứng dậy thì người bê bết đất cỏ. Có những người xoạc không thành công, vô tình trở thành triệt hạ rồi ăn thẻ đỏ, nom rất thảm hại. Riêng Nesta xoạc bóng thì cũng đẹp như một pha dốc bóng của bất kỳ ngôi sao tấn công nào. Một khi anh đã hạ thấp trong tâm thì như khi con báo đã vào thế sẵn sàng, chỉ trong tích tắc sẽ vồ mồi, cũng như quả bóng sẽ nằm gọn trong chân Nesta.
Anh đứng dậy vuốt lại mái tóc, tay chỉ trỏ các đồng đội giữ vị trí, gương mặt thì bình thản như không.
Hoài Thương